Merhaba sevgili motosiklet severler. Motorcular için özellikle kış aylarında angarya gelen ama yapılması bir o kadar önemli bir işten bahsedeceğiz.
Neden zincir ayarı yaparız? Zincir Hatalı bir ayarda aşırı gergin veya aşırı bol olursa ne olur? Diye merak edenler için;
Motosiklette zincir ne zaman değiştirilir?
Zincir hakkında genel bilgiler konusunda detaylı bilgi yer alıyor.
-
- Kısaca zincir uzadıkça biz geriyoruz. Artık zincir gerdirme mekanizmamızda yer kalmadığında zincir kullanım ömrünün sonuna doğru yaklaşıyor anlamına geliyor. Bu olması gereken genel durum.
- İkinci durum zinciri bakımsız bırakırsanız, aşırı agresif kullanırsanız veya kum gibi problem çıkartan ortamlara sıklıkla maruz bırakırsanız. Zincir normal ömründen erken bozulabilir. Baklalarda olmaması gereken katlanmalar sıkışmalar tatsız bir sürüş ve çekiş deneyimi. Zincir kompası gibi problemler olabilir.
Bunun gibi bir durum söz konusu olduğunda problemli zincirle kullanmaya devam etmek. Yolda kalmaya, kopan zincirin motora sürücüye zarar vermesine ve kazaya sebep olabilir.
Detaylı bilgi sahibi olmak isteyenler için;
Motosiklet Zinciri Kaç kilometrede değiştirilir?
Zincirin Kilometre olarak sabit bir ömrü yok. Ama ömrünü belirleyen faktörler vardır.
-
- Zincirin kalitesi Aynı ölçülerdeki bir zinciri 500 liraya da bulabiliyorsunuz 2500liraya da.
- Sürücü Faktörü Vites küçültmeyi bilen zincire gereksiz ani durma kalkma yükleri bindirmeyen bir sürücüyle yeni başlayan bir sürücünün zincir ömrü çok farklı olacaktır.
-
- Zincir Bakımı En iyi zinciri de alsanız en kötü zinciri de alsanız doğru düzgün ilgilenmezseniz ekonomik ömrünün çok altında bir sürede bozulacaktır.
-
- Yine de bir sayı vermek gerekirse ortalama zincir ömürleri 20bin kilometre ile 50 bin kilometre arasında değişiyor.
Zincir Ayarı Nasıl yapılır?
Benim öğrenme mantığım şu şekilde işliyor. Örneğin debriyaja basınca motor gaz verdiğimizde gitmiyor tamam. Ama nasıl oluyor da debriyaja basınca gitmiyor? Yani bunun çalışma mantığı nedir.
Zincir ayarına da aynı felsefeyle yaklaşacağım. Zincir ayarı dediğimiz olay şudur.
Arkada bir jantımız var. Jantımız motora jant mili dediğimiz düz bir saplama ve civatalar ile sıkışık olarak sabit. Fotoğrafta görüldüğü gibi.
Bu jant mili aynı zamanda aşağı yukarı 3-4 cm kadar milin ileriye veyahut geriye gidebilmesine müsaade eden hareketli bir yatağın içinde. Zincir bollaştıkça biz jant milinin cıvatalarını gevşetip Zincir gergi mekanizması sayesinde geriye alıyoruz. Veya yeni bir zincir takılacaksa tamamen en öne çekip sıfırlıyoruz. Tıpkı yazı yazdıkça ilerleyen bir daktilo gibi.
Temel olarak olay bundan ibaret yani zincir ayarı dediğimiz şey aslında zinciri ayarlamıyor. Zincir için Jantı geriye çekiyoruz.
Zincir ayarı için gerekli takımlar nelerdir?
Her motosiklette zincir ayar mekanizması farklıdır. Temel prensip ve ayarlanma şekli aynıdır. Ama takım numaraları ve modelleri değişebilir. Normalde zincir ayarı için gerekli takımlar motosikletinizin avadanlığında mevcuttur. Avadanlığınızı kontrol edebilirsiniz.
Bunun dışında elinizde uygun takım olmadığını varsayarsak.
Eğilip gerekli takımları motor üzerinden kendiniz analiz edebilirsiniz.
Zincir gerdirme mekanizması genellikle 3-4-5-6 allen anahtarlı veya 8-10-12-14 gibi açık anahtar numaralarına ihtiyaç duyar.
Gerdirme mekanizması haricinde birde jant mili için bir anahtara ihtiyacınız vardır. Daha doğrusu jant milinin somunu için. Eğer avadanlığınızda yoksa yine kumpas türevi bir malzeme ile ölçüp ihtiyacınız olan anahtar numarasını tespit edebilirsiniz. Genelde 22-24-26 gibi 3 grup kullanılır en çokta 22 numara ve 24 numara kullanılır.
Yani kısacası çok az sayıda takım gerekiyor. Gerdirme için 1 veya 2 parça takım jant mili içinde bir takım yeterli oluyor. Her zaman ustaya yaptırsanız bile gün gelir ustaya gitmeye vaktiniz olmaz yapmanız gerekir mutlaka yapabilecek takımlara sahip olmak ve bilmek gereklidir.
Giriş
Sonunda giriş bölüme gelebildik. Bir işi körü körüne yapmaktansa neden yaptığını bilerek yapmak her zaman daha iyidir.
Yukarıda paylaştığımız gibi hikayenin kahramanları çok az. Öncelikle jantın hareket etmesini tam anlamıyla engelleyen jant milinin somunu gevşetmeliyiz. Bunun için 22-24 gibi büyük numaralı bir takım kullanıyoruz. Jant milinin 2 farklı başı var bildiğiniz gibi.
Tüm yük mil üzerinde olduğu için mili hareket ettirmek zordur.
Bu sebep biz somun kısmından gevşetiyoruz. Motordan motora bunun yönü değişebilir bazen sağda bazen solda olur.
Somunu saat yönünün tersine olacak şekilde çeviriyoruz bunun için büyük kuvvet gerekebilir. Sadece anahtar tek başına yeterli gelmeyebilir kuvvet kolu gibi bir uzatma veya üzerine basma tekniği ile rahatça sökebilirsiniz. Ustalar Darbeli somun sıkma makinesi ile sıktıkları için el ile açmak biraz zor oluyor.
Genelde sökmeye çalışırken aşırı sıkı olduğu için öbür taraf boşa dönmez ama boş şekilde dönmeye yani milin saplamasının tarafı siz çevirirken döndüğünü gözlemliyorsanız onu bir şeklinde tutmanız gerekir. Diğer tarafa uygun bir anahtar veya büyük bir kurbağacıkla tutabilirsiniz. Mil tarafı için kibarca tutmak yeterlidir asıl iş somunda.
Milin bir tarafı sabittir diğer tarafı somundur bizim işimiz daha çok somunda bitiyor.
Neden? Milin kendisini açmaya çalışırken tüm jantın ağırlığıyla ve somunun kuvvetine daha fazla karşı karşıya kalıyoruz Bu yüzden pek mantıklı değil. Ama somunu açarsak tüm sistem rahatlar.
Bir şekilde gevşetmeyi başardıysak eğer devam ediyoruz.
Eğer mili gevşettiysek zincir ayar yani jantın ileri geri hareket etmesini sağlayan mekanizmanın önünde bir engel kalmamış demektir. Zincir ayar mekanizmasından jantın konumunu ayarlamaya başlayabiliriz demektir.
Örnek 1
Genel olarak bu tip bir örnekle karşılaşacaksınız. Fotoğrafta tek somun var ama genelde çift somunlu olurlar. 2 somun kontra vazifesiyle birbirinin gevşemesini engeller.
Örnek 2
Mesela benim kendi motosikletim olan v-stromda işler çok daha basit. 1 tane 22 numara anahtarla jant somununu gevşettikten sonra 5 numara allen anahtarla istediğim gibi elimi kirletmeden ayar yapabiliyorum ama her motosiklet bu kadar kolay değildir.
Ayarlama Kısmı
Bir şekilde mili gevşettik zincir gergisini de kontrol edebiliyoruz. Geriye sadece ayar yapıp toplamak kaldı.
Her motorun ideal zincir uzunluğu farklıdır ve kullanım klavuzun da belirtilmiştir. Motosikletinizin şasi geometrisine göre ideal bir oran vardır ve bu kafadan sallanarak yapılacak bir ayar değildir. Yani bence iyi oldu gibi bir ölçeğiniz olamaz.
Örneğin x motorun 2-3cm arası önerilir y motorun 3-4 cm arası önerilebilir.
ikisi arasında ki 1 cm lik fark %25lik bir farktır. ve bu fark bizim artık neredeyse uzadı hadi tekrar ayarlayalım diyeceğimiz ölçeğe yakın bir ayardır. Dolayısıyla kullanım klavuzuna bakarak değerlerinizi bilin.
Maşanın sağ ve sol tarafında bazen milin içinde bazen de benim motorunda olduğu gibi çizgi şeklinde belirtilir.
Ayarlanması ve uyulması gereken 2 adet gösterge çizgisi var. İkisi de aynı değerde olmalıdır.
Önemli olan 2 şey vardır. Hatta bir şey vardır neden mi?
Sağ ve sol göstergeler aynı değilse zaten zincirinizi doğru ayarlamanızın bir anlamı yoktur.
Tavsiyem şu önce sol göstergeyi referans olarak zincir gerginliğinizi doğru ayarlayın parmağınız veya kirlenmesine müsaade ettiğiniz bir nesne ile kontrolünü sağlayın.
Ardından iki göstergenin de aynı ayarda olduğundan emin olun.
Sonra gerginliği tekrar kontrol edin. İşiniz bitti mi ? Jant milini sıkın. Motoru indirmeden son bir kez daha zincir ayarını kontrol edin. Hatta tekerleği çevirin tekrar kontrol edin. Bazen mili sıkıştırırken ayar kaçmaları olabiliyor.
İki göstergede aynı ayarda olmazsa ne olur
O zaman zinciriniz yamuk bir şekilde çalışmaya çalışır. Motorun geometrisi değişir dengesiz olur. Bundan da önemlisi çok kısa sürece zinciriniz kopabilir. Yani yolda kalırsınız.
Oldukça basit ve sadece biraz dikkat gerektiren bu işlemi rahatlıkla herkesin yapabileceğine inanıyorum
Başlarda 15-20 dakikalarınızı alabilir ama işi öğrendikten sonra 3 dakikada zincir ayarını yapar hale gelirsiniz.
Keyifli sürüşler