Merhaba sevgili motosiklet severler. Motosikletin icadından beri süre gelen muhtemelen en değişmemiş parçadan bahsedeceğiz. Konu zincir olunca çok eski veya çok yeni bir motorcu olun fark etmez mutlaka bilmeniz gereken kısımlar var.

 

 

Periyodik bakımlarımı aksatmıyorum düzenli ustama gidiyorum deseniz bile konu zincir olduğu zaman gerçek doktor kullanıcının kendisi oluyor. Motosiklet araba gibi değildir dış koşullardan ve sürücü davranışlarından daha çabuk etkilenir.

 

Gelelim konuya;

İş şanzımandaki gücü arka lastiğe aktarmak olunca yüzyıllardır 2 çeşit yöntem kullanılıyor. Ya zincir ya da şaft bunun başka yolu yok.. Aslında bir de kayış var ama vitesli motorlarda pek kullanılan bir yöntem değil.

Motosikletlerin %98i zincir kullanıyor desek yanlış olmaz. İkisinin de birbirine göre avantaj ve dezavantajları var. Konu içerisinde kısaca bunlardan da bahsedeceğiz.

Konu başlığımız zincir hakkında her şey ama biz burada zincir türlerinden (Oring, xring ,zring vs vs ) veya hangi zincir diğerine göre daha avantajlıdır gibi konuları işlemeyeceğiz. Burası a-b-c si.

Yazı içeriği genel

 

• • Zincir nedir ne işe yarar?
  • Neden zincir ayarı yapmamız gerekiyor?
  • Ne sıklıkla zincir ayarı yapmamız gerekiyor?
  • Zincirin uzun ömürlü olmasını nasıl sağlayabilirim?
  • Zincirin bozulduğunu nasıl anlarız?
  • Zincirin bakımı (Bahsetmeyeceğiz, Yağlama ve temizlemeyi ayrıca işleriz)
  • Zincir ve  şaftın farkları (kısaca)
  • Motorcular neden zincir bakımını angarya olarak görürler?

Zincir nedir ne işe yarar?

 

Yukarda da kısaca paylaştığımız gibi zincir motosikletin ürettiği gücü minimum kayıpla arka lastiğe aktarmaya çalışır.

 

Zincirin kalınlığı, dişlilerin oranları gibi değerler. Motosikletin şanzıman ve tork oranlarına göre üreticiler tarafından belirlenir. Hiç bir şey rastgele değildir.

 

Ancak üreticiler genel bir kitleye göre hesaplama yapmak durumundadır. Bazı durumlarda özelliklede enduro tipi motosiklet kullanıcıları Stok dişli yerine 2-4 diş daha büyük takıp torku arttırabiliyorlar. Böylelikle arazide çekişi artıyor ama şehir içerisinde daha sık vites değiştirmek istiyor.

 

 

Neden zincir ayarı yapmamız gerekiyor?

 

Güzel soru varsın, zincir işlevini görsün peki biz neden sürekli bir bakım ayar ve kontrol telaşesi içerisindeyiz?

Şöyle ki bildiğiniz gibi motosikletlerde hatta bisikletlerde yol tutuşu ve konforu arttırmak için süspansiyon sistemleri kullanıyoruz. Motosikletin ön şasesi ile arka maşa hız, ağırlık, frenaj ve koşullara bağlı olarak sürekli olarak hareket halindeler.

 

Dolayısıyla zincir sanayi sektöründeki gibi sabit bir şekilde çalışmıyor. Esnemeye, gerilmeye maruz kalıyor. Bunun sonucunda da zincir zamanla uzuyor.
Ecnebiler buna (motocycle squat diyor. Motosikletin çömelme geometrisi )

 

Her motosikletin maşasında veya kullanım klavuzunda ideal zincir esneme payı belirtilir. Genellikle 2-4cm arası bir esneme idealdir. Sürücünün görevi esneme aralığını ideal aralıkta tutmaktır.

 

Zincir ayarı ve püf noktarıyla ilgili ayrı bir yazı yazacağım.

 

Ne sıklıkla zincir ayarı yapmamız gerekiyor?

 

Aslını isterseniz bunun kesinlikle bir aralığı veya kilometresi yoktur.

Değişenleri sıralayalım;

• • Zincir- dişli grubunun kalitesi (En büyük etmen budur )
  • Zincir grubunun her daim ideal gerginlik oranında ve yağlı tutulması
  • Sürücü etmeni (Doğru vites değiştirme,  gaz açma ve ivmelenme tepkileri )

 

Zincirin toplam ömrünü belirleyen en önemli 3 değişken budur. Ancak şu unutulmamalıdır. En mükemmel zincir bile kötü bir sürücü altında çok kısa sürede bozulabilir.

 

Aynı şekilde kalitesiz bir zincirde ağzınızla kuş tutsanız sürekli yağlasanız paklasanız bile çok kısa sürede bitebilir.

 

Ömür konusunda bir sayı vermek gerekirse Kötü bir zincir bile ortalama 20bin kilometre gitmelidir genelde motosikletle gelen stok zincirler orta kalitedir. 20-30 bin kilometre civarında giderler.

İyi bir zincir 50-60 bin kilometre bile gidebilir. Benim zincirlerim eğer olası bir ihmal yapmadıysam 30-50bin kilometre arasında dayanıyor. Bakımsız veya yeni başlayan bir sürücünün altında 10bin kilometrelerde bile tamamen bitmesi mümkündür.

 

Zincirin uzun ömürlü olmasını nasıl sağlayabilirim?

 

Zincire iyi bakmak demek pahalı zincir yağları almak demek değildir .Aslında bunun cevabı bir üst paragrafta yer alıyor.

• • Gerginliğin sürekli ideal seviyede olmasına dikkat etmek.
  • Zincirin sürekli yağlı ve temiz olmasını sağlamak.
  • Motosikleti doğru ve zinciri yıpratmayacak şekilde kullanmak.

 

Zincirin bozulduğunu nasıl anlarız?

Temelde her zincir ölümü tadacaktır felsefesi yatsa bile. Bazı koşullarda zincir daha yolun başındayken bile kullanılamaz hale gelebilir.

 

Birincisi doğal yaşam döngüsü kullanıldıkça uzuyor. Artık motosikletin zincir gerdirme mekanizmasının limitlerine gelip uzaması tamamen bittiğinde zincir dişli grubunu değiştiriyoruz. Bunu konuşmaya gerek yok.

 

Diğer durum ise zincirin beklenenden çok erken bozulmasıdır. Daha gerdirme payının çok olmasına rağmen zincirde olan problemleri içerir. Nedir bu problemler

 

• • Motosikleti sürerken sanki bir şeyler takılıyormuş veya sizi yavaşlatıyormuş hissiyatı güç kaybı
  • Zincirin sağlam hali haricinde senkron olmayan problemli sesler çıkartması

    

  • Zincirde lokal katlanmalar meydana gelmesi(baklalarda )  ve bunun kendi kendine düzelmemesi Görseldeki durum.
  • Zincirde lokas boşluklar bazı yerleri gergin bazı yerleri bol olması.

    

  • Zincirin aşırı paslı olması (paslı olduğu için bozulmuş olabilir )
  • Zinciri germenize rağmen çok kısa sürede tekrar zincir ayarı istiyorsa muhtemelen bozulmuş olabilir.

Peki

Zincir neden erken bozulur

 

• • Kış aylarında motosiklete biniyorsanız belediyelerin kar önlemi kapsamında attığı tuzlara maruz kalırsanız ve motosikletinizi çok uzun süreler yıkamaz temizlemezseniz tuz beklenenin çok üzerinde bir yıpratma etkisi gösterebilir.
  • Normal şehir ve yol motosikletleriyle orman, çamur ve bilhassa kum gibi bileşenler zincire yapışırsa ve bunları çok kısa süre içerisinde temizlemezseniz özellikle kum oringli zincirlerin keçeleri çok kısa sürede bozulabiliyor.
  • Zincir kalitesiz olabilir.

 

Görüldüğü gibi üç sebepten iki tanesi bakım kaynaklıdır.  Yani iş sizde bitiyor.

 

Zincir ve  şaftın farkları (kısaca)

 

Kısaca şöyle zincir ve dişliler kullanıcıya, duruma ve koşullara bağlı olarak 20-40bin kilometre arasında değişim isterler.

Bu işlem motosikletin modeline göre değişmekle birlikte ortalama fiyat baremi vermek gerekirse takılacağı motorun lastik fiyatlarını baz alarak bir takım lastik parasıdır diyebiliriz.

 

Genel Avantaj ve Dezavantajları

 

• • Şaftta sadece periyodik bir diferansiyel yağı değişimi vardır. Temizleme germe gibi dertleri hiç yoktur.
  • Şaftın en büyük avantajı zincirin aksine beygirleri oldukça kayıpsız iletmesidir.
  • Zincir sistemi motosiklet ağırlığında maksimum 3-4 kilo civarında bir yük tutar. Şaft sistemi kafadan  motosiklet ağırlığına 20 kilo ekler.
  • Zincir sisteminde oluşabilecek bir arıza veya erken tükenme durumunda kolayca müdahale edilebilir maliyeti de düşük olur. Ama şaft sisteminde çıkabilecek bir arızada yeni bir şaftın ortalama fiyatı 3.000-4.000€+kdv civarında olabiliyor. Dolayısıyla aldığınız motosikletle yapmak istediğiniz toplam kilometre 50-100bin neyse artık bu süreçte bozulmaması için dua edebilirsiniz.
  • 100bin km de zincir maliyeti x liraysa şaft bozulursa minimum x20  bir fiyat farkı oluşur. Şaft her halükarda pahalı kalır.
  • Yaygın olmayışının temel sebebi Maliyet ve ağırlıktır.
  • Özellikle ikinci el şaftlı motosiklet almak büyük risktir şaftları tamirli olabiliyor ve kısa sürede tekrar arıza çıkartabiliyorlar.

 

Motorcular neden zincir bakımını angarya olarak görürler?

 

Motosiklete yeni başlanıldığı dönemler büyük bir hevesle hatta bazen gerekmemesine rağmen hususi vakit ayırdığımız bakımlar.

Kilometreler arttıkça ve özelliklede soğuk kış aylarında motosiklet binmeye devam edenler için angarya haline dönüşebiliyor.

Motosikleti hayatın yoğunluğundan bir kaçış olarak görenler için angarya olmamaya devam ederken her şey de olduğu gibi çoğunlukla zorunluluk sebebiyle kibar tabiriyle motosikleti özlemeye vakit bulamayacak kadar çok kullananlar için bazen angarya olabiliyor. Hak vermekte fayda var.

Ancak senede 5-10 bin hadi bilemedin 20-25bin kilometre yapan keyfi motorcular için zincir ayarından temizliğinden bıktım demek motosiklet kültürüne bir saygısızlık denebilir. Her taşıtın bir derdi var viteslinin zincir scooterin varyatör sistemi bakımı gibi.

 

Dilerim aklınızdakilere biraz olsun ışık tutabildik

Sorularınızı yorum olarak paylaşabilirsiniz

Keyifli sürüşler