Merhabalar motosiklet lastiğinde balansın öneminden ve balanssız kullanılması durumunda yaşayabileceklerimizden bahsedeceğim.
Motosiklette lastik balansı nedir Neden balans yaparız?
Lastik balanslama , lastiğin çevresi etrafında eşit ağırlık dağılımı elde etmek demektir.
Yuvarlak nesnelerde muhtemelen herkesin başına gelmiştir çocukken oynadığımız yuvarlak nesnelerde dahi üzerine planda olmayan bir bir ağırlık yüklediğimizde dengesinin bozulduğunu gözlemleriz.(byblade , topaç futbol topu )
En basitinden kumaş dikişli futbol topları düşünelim bir yerinde ki ufak bir dikiş atması bile topun gidiş açısını hızı performansını dengesini her şeyini değiştiriyordu.
Sürücüleri güvende tutmak için motosiklet lastikleri her zaman balanslı olmalıdır. Bir miktar dengesizlik lastiğin ve motosikletin performansını etkileyebilir ve ihmal edildiğinde bir kazaya da neden olabilir.
Balansın Avantajları;
Balans denince sadece lastiğin biraz titreşim yaratması veya sadece yüksek süratlerde kafa sallaması aklınıza gelmesin. Motosiklet lastiklerini balanslı kullanmak onların kullanımı ömrünü arttırır.
-Motosiklet lastiklerinizi balanslı tutmak da onları daha uzun süre kullanmanızı sağlar. Dengesizlik, kolay aşınma ve yıpranmayla motosiklet lastiklerine verilen hasarı arttırır.
-Yalpalayan lastik sadece kendine değil bağlı olduğu rulmanlara ve milin üzerinde de olmaması gereken bir salınım oluşturduğundan görmediğiniz şekilde mil yatağında ve rulman gibi parçalarlar da da ömür azaltma etkisi çoktur.
Lastiklerin balans İsteği nasıl anlaşılır?
Lastikler balanslı olmadığında düz yolda bile engebeli bir yolda sürüyormuşcasına benzer bir titreşim hissedersiniz.
Ayrıca lastiklerin balans problemi olduğunda daha hızlı ve tutarsız bir yıpranmaya yol açar bunu gözlemleyebilirsiniz.
- Motosikletinizin lastiğin balanssız olmasına neden olabilecek yol koşullarında sürülüp sürülmediğini kontrol edin.
- Lastiklerin aşınmasını kontrol edin.
- Düzensiz bir aşınma görürseniz motosikletinizi balanslayın.
Titreşim
Lastikleriniz dengeden çıktığında, saatte 70-80km hızla düzensiz titreşim hissedebilirsiniz. Bu genellikle hız arttıkça kötüleşir. Sadece şehir sokaklarında sürüyorsanız, titreme fark etmek için çok önemsiz olabilir. Bunun nedeni, araç 100-130km / saate ulaşana kadar bazı titreşimlerin oluşmamasıdır..
Titreşimin türü ve yoğunluğu, tekerleklerin ve motorun ağırlığına ve boyutuna bağlı olabilir. Titreşim ayrıca, direksiyon/süspansiyonun titreşime karşı hassasiyet seviyesi ile de farklılık gösterir. Ayrıca, balanssız lastiklerin araç titreşiminin tek olası nedeni olmadığını unutmayın. Diğer ihtimalleri de değerlendirin.
Motosiklet lastiğini balanslamak zorundamıyız?
- Olası bir lastik dengesizliğini söylemek kolaydır. Lastikler dengeden çıktığında belirli bir hızda alışılmadık bir titreşim hissedeceksiniz. Titreşimler fark edilir. Dengesizlik, tekerleğin veya lastiğin jantındaki eşit olmayan ağırlık ile başlar. Dengesiz bir lastik titrek bir gidona sebep olur ve kolay hissedilir.
- Lastikler ayrıca düzensiz ve daha hızlı bir sırt aşınması gösterecektir. Balanssız lastikler, yan duvarda taraklı veya çukurlu bir aşınma paterni veya çıkıntı gösterir.
- Dengesiz lastiklere sahip araçlar için yaygın bir semptom zayıf yakıt ekonomisidir.
- Arabalarda balanssız lastikler aracın root ayarını da bozarlar
- Dengeli bir lastik düzgün bir şekilde yuvarlanacak ve lastiğin ömrünü uzatmasına yardımcı olacaktır. Konforun yanı sıra, denge lastikleri yolculuğu sizin için daha güvenli hale getirecektir.
Balanslı bir Lastiğin balansı bozulabilir mi?
Tabi ki bozulabilir. Sıfır lastik aldım taktım bir daha sökene kadar balansla işim olmaz diye düşünmeniz hatalı bir yaklaşım olur.
Balanslı lastikler, tekerleğin ve lastiğin aks etrafındaki ağırlıklarının eşit bir dağılımına sahiptir. Yolda sürerken, ağırlık dağılımı değişiyor ve motosikletinizi aynı lastik setiyle kullanmaya devam ederken, ağırlık kaymaları lastiklerin dengeden çıkmasına neden oluyor.
Lastikler, kaldırımlarda, çukurlarda ve engebeli yollarda düzenli olarak doğrudan temas ettiği için aşınma ve yıpranma yaşarlar. Aşınma ve yıpranma lastiklerin dengesizleşmesine neden olabilir. Bir kaldırım üzerinde keskin bir iniş çıkış yapmak, dengesizliğe yol açabilir lastiklere de stres getirir.
Gözle görünür bir denetim genellikle motosiklet lastiklerini değiştirme ya da sadece balanslama ihtiyacınız varsa algılayabilmeniz için yeterli olacaktır..
Lastik Balanslama ve lastik hizalama arasındaki fark
Birçok sürücü bu iki terimi karıştırır. Lastik balanslama , lastiğin çevresi etrafında eşit ağırlık dağılımı elde etmektir. Tekerlek hizalaması, tekerleğin konumunu, zemine mükemmel bir şekilde dik ve diğer tekerleklere paralel olacak şekilde ayarlamaktır.
Bunu yapmak için arkadan öne düz bir dikme çıkartmak yeterlidir bu şekilde kontrol edebilirsiniz.
Vitesli motosikletlerde zincir ayarında her defasında milin açısını ayarlıyoruz ya tekerlek hizalama işte budur…
Motosiklet lastiğimi kendim Balanslayabilirmiyim?
Ev veya hobi garajı koşullarında biraz zor ama imkansız değil. El yapımı basit statik dengeleme tezgajları var ama bilgisayarlı kadar hassas olmadığını söylemekte fayda var.
Genellikle birkaç senede bir yapılan bir işlem için en iyisi işi ustasına bırakmak olabilir. Genellikle 10 yıl binsen 10 kere ihtiyaç duymazsın.
Motosiklet sahipleri açısından balans ücretleri çok elle tutulmayacak işçilik ücretleri değil. Artık yetkili servisler fren balatası değiştirmek gibi 2 dakikalık işlere bile 100lira işçilik yazıyorlar.
Ortalama 30 dakika süren Lastik sök tak balans yap 2021-22 şartlarıyla bile en fazla 150-200 lira bir bedel ödersiniz.
Piyasa algıları ? 150cc motosiklete balansa gerek yoktur?
Ustalardan duyarsınız “senin motora balansa gerek yok ki? “
Şöyle ki silindir hacminden ziyade belirli bir süratin üzerine çıkmayan motosikletlerde balans ihtiyacı yasal hız sınırı üzerine çıkabilen motosikletlerden daha azdır diyebiliriz.(100km hıza kadar veya üzeri kategorisi)
Türkiye’de ki motosikletlerin yarısı değil çok daha fazlası balans konusundan bir haber. Özellikle kurye türevi motosikletler yüksek süratten ziyade yoğun şehir içi ve sabit rota kullanımı yaptığı için balansla ilgili pek problemleri olmuyor. Hatta genelde lastiğin kilometre ömründen ziyade şehir içerisinde ki pislikler çivi çer çöp girerek lastiğin 10 yerinden deldikleri içi çok daha erken çöpe atmak zorunda kalıyorlar.
Dolayısıyla vay benim lastiğim erken aşındı vay şurası aşındı burası aşınmadı diye düşünmeye fırsat kalmadan zaten onlarca tamir ve usta eli değiyor.
Hobi motorcularına tavsiyem şu;
Benim 2 motosikletim var Biri 650cc biri 150 cc olmak üzere. 150cc Honda cbf 150 motosikletime balans yıllardır yaptırıyordum ilk kez bu sene yaptırmadım çünkü ilk kez lastiğimi kendim garajımda değiştirmeye karar verdim. Geçtiğimiz senelerde işçilikler uğraşmaya değmeyecek kadar uygundu çünkü.
Şimdilik bir problem yok gidonda titreme yok gayet memnunum. Zaten titreme olsa direk lastikçiye gitmek vardı kafamda.
Ustalar 2021-22 yıllarında konuşarak yazıyorum şuan çiftine 100-150 civarına lastik değiştiriyorlar.
100bin liralık motora da aynı ücreti alıyor 5bin liralık motora da aynı ücreti alıyor. Benim lastik takımım 400 lira olduğu için açıkçası bu kadar bir işçilik ödemek istemedim. Dedim 5bin kilometre erken bitse bile yeni lastik takarız yine parasını kurtarır.
Varış noktama yaklaşıyorum. Şimdi tam anlayacaksınız. Hadi benim garajım var takma sökme kabiliyetim var ama eğer siz ustaya gidiyorsanız.
İki çeşit usta var. Biri balans ve lastik sökme makinesiyle söker. Balanslar takar.
Diğeri levyeyle janta dalar lastiği tekmeler üzerinde tepinir söker takar.
Levyeyle yapanın emeği aslında makineyle yapandan daha fazladır ama bakıldığında gerek janta biraz zarar verir gerek lastik balanssız olur. Ustalarımız alınmasın kesinlikle emeklerinde haklılar.
Makineyle balanslı yapan 10 birim para istiyorsa levyeyle dalanda 7 birim para ister. Yani aralarında en fazla %20-30 luk bir fark olur.
30-50 lira için balanstan kaçmanın bir anlamı var mı? Bu kadar düşünecek bir şey yok üzerinde 20-30 belki daha iyi kullanırsanız 40bin kilometre gezeceğiniz bir lastikten bahsediyoruz.
İstanbul-izmir-antalya gibi büyük şehir kabul edilen motorcu ve motor ustası sayısı fazla olan şehirlerde motosiklet lastiğine balans yapan usta bulmak kolaydır. Ama küçük şehirlerde biraz zorlanabilirsiniz bir şey diyemiyorum. Adam senede 20 tane adam gelecek diye gidip 2-3bin dolara lastik balans makinesi almaz. Velev ki küçük şehirdesiniz kendi kafanızda 20-30 motorcu varsa buluşun hep beraber sevdiğiniz bir tamirci arkadaşa gidin abi diyin sen bu makineyi al bu sene 30 lastik zaten değiştireceksin. Hem şehrinize kaliteli bir lastikçi kazandırmış olursunuz hem işiniz görülür.
Lastik okumakla ilgili tüm bilgiler için;
Motosikletinizin kafa sallama gibi problemleri varsa;
Motosiklet Gidon Yalpalama,Sallanma,Tokatlama Sebepleri ve Çözümleri
Bu yazılara da göz atmanızı kesinlikle tavsiye ederim.
Atakan Demirtürk