Merhabalar her motosiklet kullanıcısının ezbere bilmesi gerekmese de özellikle lastik satın alırken hatırlaması gereken dikkat etmesi gereken teknik bilgilerden bahsedeceğiz.
Yazı içeriği lastik seçerken araştırırken sizlere faydası olacak bilgilerden ibaret.
Temel bir lastikte ilk bakışta tutması gereken birkaç özellik var.
Jant çapı x Yanak çapı x yükseklik
Temel olarak baktığımızda bu üç özelliğin tuttuğu her lastik ayağınızı bir şekilde yerden keser.
Ama aslında bilmeniz gereken birkaç ufak detay daha var.
Üretici adı
Lastiği üreten markanın adıdır. Lastiğinizden çok memnun olduğunda inip kime teşekkür edeceğinizi yada kızacağınızı görmenizi sağlar.
Üretildiği ülke-Menşei
Tanımından da belli olduğu gibi üretildiği ülkeyi yazar.
Desen Kodu
Üreticinin Sırt deseni kodu (Sadece kendi kataloglarında ürün belirlemek için yer alır )
Lastik Türü
- İngilizcesi Tubeless – Türkçesi Radyal
Şamriyel barındırmayan doğrudan lastik-jant arasında hava barındıran lastiklerdir modern motosikletlerin neredeyse tamamı bu tip lastik kullanır. Genelde R ve TL (tubeless) harfleri ile ifade edilir.
- Tubetype-Şambriyelli
Jant ile lastik arasında şambriyel barındırır. Bisiklet geçmişi olan herkes iyi kötü şambriyel kullanmışlardır. Genelde TT ile ifade edilir.
- MC -motocycle
Sadece motosiklet için özel üretilmiş lastikler. Çoğu modeli duruma göre şambriyelli veya radyal olarak kullanıma uygundur. - M+s ( mud and snow)
Çamur + kar kullanıma uygun lastik
- B Belted
Kuşaklı tip lastik - Front (Ön lastik)
Bazı durumlarda ön lastik olduğunu belirtmek için front olarak yazılır. Farklı bir değişle arka lastik olarak kullanıma uygun olmayan lastikte diyebiliriz.
Lastik Hammadde detayları
Konstrüksiyon detayı bölümünde Lastiğin iç konstrüksiyonu açıklanmaktadır. Diğer şeylerin yanı sıra, lastik karkasını oluşturmak için kullanılan malzemenin türünü ve kaç katın kullanıldığını listeleyecektir. Motosiklet lastiklerinde yazmayabiliyor.
Lastik boyutu Tanımı
Lastiğinizin boyutunu ve profilini, hangi jant boyutuna uyduğunu söyler ve çoğu durumda lastiğin hız derecesi ve yapısı hakkında bilgi içerir, ancak bunlar her zaman ayrı ayrı listelenir.
Örneğimizde, boyut tanımı 170 / 60HR 17 olsun..
İlk sayı yani 170 lastiğin jantına monte edildiğinde ve düzgün bir şekilde şişirildiğinde, ancak yük altında değil, lastiğin sağ duvardan sol duvara genişliği olan lastiğin nominal genişliğini temsil eder.
Buna bölüm genişliği denir. Bu durumda 170 milimetredir ve hayır, aslında yan duvardaki “MM” yi asla basmazlar.
İkinci sayı, jantla temas ettiği lastik boncuğundan, sırtın zemine temas ettiği noktaya kadar ölçülen yan duvarın nominal yüksekliğini temsil eder. Buna en boy oranı denir. Zorlaştığı yerde, bu ikinci sayı, bu örnekte 60, boyutsal bir ölçüm değil, lastiğin genişliğinin bir yüzdesidir. Bu durumda, 170’in yüzde 60’ı 102’dir, yani 170 milimetre genişliğinde bir lastiğimiz ve 102 milimetre yüksekliğinde bir yan duvarımız var.
H harfi ise lastiğin hız derecesini temsil eder.
Buraya girmeme izin verin ve lastik H dereceli olmadığı sürece-yani 210KM / saat veya daha fazlası sürekli seyahat için iyi olduğu anlamına gelir – hız derecesi normalde boyut belirleme etiketine dahil değildir.
Üreticiler genellikle lastiğin bu versiyonunun yüksek performanslı kullanıma göre tasarlandığını belirtmek için lastik W- (270km / saat) veya V- (240 km / saat) olduğunda V-W yerine Z harfini yerleştirirler.
R bize bunun radyal bir lastik olduğunu söyler.
17 sayısı , Bu lastiğin 17 inçlik bir jant uyacak şekilde tasarlandığı anlamına gelir. Bu bilgilerle donanmış olarak, koşullar ne olursa olsun, lastiğinizin yapısını güvenli bir şekilde değiştirmek için yeterince şey biliyorsunuz demek artık mümkün.
Yük Endeksi ve hız
Bu bilgi iki basamaklı bir sayı ve ardından tek bir harf içerecektir.(En sağ taraf 73V )
Bu sayı, lastiğin maksimum şişirme basıncında ne kadar ağırlık taşıyabileceğini söyler. Harf, lastiğin maksimum basınçta da kullanabileceği maksimum hızı gösterir.
Hız dereceleri biraz kafa karıştırıcı olabilir-kural olarak, harf ne kadar yüksek olursa, hız o kadar yüksek olur.
H, örneğin 210km / saat olarak derecelendirilirken, S dereceli bir lastik sadece 180 km / saat’e kadar iyidir.
Hem yük hem de hız derecelendirmelerinin daha eksiksiz bir açıklaması, çoğu lastik üreticisinin web sitesinde veya kataloglarında bulunabilir.
Örnek 2; Suzuki v-strom motosikletimin Anlas capra R desenli lastiği
150/70 R 17 M/C 69V TL
Açıklaması; 17″ jant japı 150cm genişlik 70 oranlı genişli motosiklet için özel lastik. Hız endeksi V (240km/h) Yük endeksi 69 yani 324kg TL kodu da Tubeless radyal lastik olduğunu belirtiyor.
Aşağıya bir örnek görseli bırakıyorum kendinizde tabloya bakarak liste çıkartabilirsiniz.
ECE onayı:
bu, Avrupa Ekonomik Komisyonu anlamına gelir ve lastiği onayladıkları anlamına gelir.
Rotasyon Dönüş yönü
Lastiğinizin hangi yönde montajlanması gerektiğinizi size belirtir. En uzun ömür ve en iyi performans için ok yönü mutlaka doğru olmalıdır.
genelde İngilizce olarak “rotation > “ kelimesini yazar ve bir ok yönü içerir.
Hatta bazı lastiklerde
Öne takarsan dönüş yönü bu ama arkaya takarsan dönüş yönü bu diye belirtirler;
Neden öyle diye sorarsak bambaşka diyarlara gideriz ama sebebi fizik kanunları.
Bunun ana nedeni, ön ve arka lastiklerin farklı kuvvetlere maruz kalmasıdır. Arka lastik öncelikle motosikleti hızlandırmak ve ileri itmek için kullanılır. Ön lastik, frenleme sırasında en büyük kuvvetleri yaşar.
Lastikler bu birincil kuvvetler akılda tutularak tasarlanmıştır.
Üretim Tarihi
Üretim tarihi 4 rakamdan oluşur. İlk 2 rakam Üretildiği haftayı belirtir.
Dolayısıyla 01-55 arasında bir sayı olmalıdır.
Son 2 rakamda Üretildiği yılı belirtir
Fotoğraf 9hafta 2007 yılı..
Örnekler
1220 12.hafta 2020 yılı
2020 20.hafta 2020 yılı
2512 25.hafta 2012 yılı
DOT Uyumluluk sembolü ve DOT Kimlik Numarası:
Bunlar, lastiğin ABD’de satılması için yasal olduğunu ve DOT’UN herhangi bir nedenle geri çağırması gerektiğinde izlenebilir olmasını sağlar.
Maksimum yük ve basınç
Bu, zaten sahip olduğumuz bilgileri tekrarladığı için gereksiz gibi görünüyor.
Bununla beraber bu ifadede bir kod- sembol kullanmak yerine maksimum yük kilo olarak yazılır.
Maksimum basınç ayarı her zaman kafa karışıklığına yol açar. Buradaki söz konusu “psi” birimli sayı.
Lastiğin Maksimum yük ile maksimum kaç “psi” basınca dayanabileceğini tanımlar.
Bu bilgi bizim için çok bir anlam ifade etmiyor çünkü hiçbir lastiği zaten son limitlerinde şişirmiyoruz.
Ama maksimum kilo önemli…
Reinforced Extraload (Destekli-Takviyeli ) Lastik
Takviyeli lastik, güçlendirilmiş lastik, reinforced lastik, rf lastik gibi ifadeler ile Extra Load’ın kısaltması olan XL lastik aynı anlamı ifade etmektedir.
Kısaca tanımlaması şu aynı lastik ebatlarında, daha fazla basınca ve yük taşıma kapasitesine ihtiyaç duyulan durumlar için üretilir.
Motosiklet lastiklerinden ziyade araba lastiklerinde daha fazla aranan bir özellik özellikle ticari araçlarda tercih ediliyor.
Motosiklette kullanımına örnek vermem gerekirse;
Honda cbf 150 motosikletimde de modellere baktığımda genel olarak reinforced model lastikler görüyorum ve 2 Takımdır reinforced tercih ediyorum. Normalde motosikletimin taşıma kapasitesi 160 kilo civarında ama 2 tane orta halli erkek ve eşyalarla beraber binince zaten limit aşımı oldukça kolay olabiliyor. Reinforced’in farkını tam anlamıyla gözle gördüm diyemeyeceğim ama faydalı olduğunu düşünüyorum lastik taşıdığı ağırlığa indeksle daha az burkulma yaşıyor.
Lastik Aşınma Göstergesi
Aşınma göstergesine çokta gerek yok açıkçası bitmiş veya tehlike arz eden lastik zaten gözle görülecek seviyede yıpranmıştır veya en kötü ihtimalle bile muayene zamanında muayeneden kalınca değiştirmek zorunda kalırsınız.
Motosikletlerde yasal sınır minimum 1mm derinlik kalması ama bizim tavsiyemiz çok daha öncesinde değiştirmek olacaktır. Hangi motosiklete binerseniz binin frenleriniz en az bir spor araba kadar iyi tutmalı yani durabilmelisiniz..
Sanırım artık motosiklet lastikleri hakkındaki temel bir çok bilgiye sahipsiniz. Dilerim sizlere faydalı olabilmiştir.
Keyifli sürüşler dilerim.
Atakan Demirtürk