Merhabalar uzun dönem motor kullanmış her motorcunun başına gelebilecek olan bir durum olan gidon sallama -yalpalama sorunlarını ve olası çözümlerini paylaşacağım.

Ben maalesef bu sorunu  olabilecek her türlü şekilde tecrübe etmeyi başarabildim.
O yüzden yaşayabilecekler için bakmaları gereken noktaları paylaşmak istedim.

Bahsettiğimiz yalpalamanın tanımı
Bizim bahsettiğimiz yalpalama düz yolda giderken motorun sağa sola dağılma yapma isteği. Veya tankslapper dediğimiz depo tokatlaması durumu.

10 a yakın başlık olacak sonuna kadar okumanızı tavsiye ederim.

Gidon neden Yalpalar?

Motosikletin yol tutuşunu belirleyen parçalardan bahsedelim öncelikle

Hepsi de bakılması kolay parçalar usta olmanıza  fazla anlamanıza gerek yoktur.

Mekanik Sorunlar

Lastikler

*Hatalı lastik basınçları da buna sebep olabiliyor.
Eğer lastik değiştikten sonra belirli bir hız sonrası yalpalamaya başladıysa. Lastiğinizde problem olabilir. Öncelikle balansın düzgün yapıldığından emin olun. Ardından lastiği kontrol edin. Örneğin bende 100-120 km hıza  kadar sorunsuz giden motosiklet 150-160  sonrası yolda kendini kaybediyordu.

7-10  Bin kilometre sonra arka lastiğimde şöyle bir şey oluştu. Dedim ya çok sivri bi kaldırıma denk geldim. Yada biri  aldı eline bıçağı çizdi diye düşündüm..
Velhasıl ürerim hatasıymış fabrikayla görüştüm. Ben onları  bir kere aradım onlar beni 10 kere aradı ilgilendi 2 gün içerisinde  yenisi ile değişti.
(Markasını söylemek istiyorum ama bunu iyi niyet ve bir iltifat olarak alın çünkü mallarının sonuna kadar arkasında durdular ve de 10bin km kullandığım lastik yerine sıfır lastik verildi Markası Anlas Capra r)

Jant Rulmanları

Jantlar Milin üzerinde bu rulmanlar sayesinde dengeli şekilde ilerliyorlar. Bu rulmanların bozulması ön lastiğin yalpala lamasına sebep olur her süratte anlaşılır. Tıkır tıkır sesler gelir önden.
Pahalı bir parça değildir Periyodik bir ömrü yoktur. Şu kadar bin kilometrede değiştirilir denmez. O yüzden bozulduğunda değiştirilir.
100binde  bozulmayabilir. 5binde  bozulabilir.

Bozulma sebepleri;

*Tam jantın bağlandığı noktalara çok sık basınçlı yıkama tutuyorsanız bu rulmanların gresinin yok olmasına ve suya maruz kalmasına sebep olabilirsiniz.

*Kaldırıma zırt pırt çok sert inip çıkıyorsanız motorunuzda biraz benim ki gibi ağırsa kolay bozulur.

*Araziye giriş çıkıyorsanız aynı şekilde.

*Eninde sonunda bozulabilir örneğin 2 kere 5er bin arayla bozdum.. 40 bindir de bozulmadı.

 

Jantlar

 

Jant bozulur mu ? Jant bozulmaz.

*  Telli Jant ise arada sırada akor yapılması gerekir herkeste düzgün yapamaz. O yüzden telli jant sahipleri biraz dertlidirler.

 

Telli jantın darbeye dayanımı çelik janttan çok daha iyidir tolere edebilir kaldırıma inip çıkmak için daha iyidir.

*Çelik Jant ise Kaldırıma vb. sert inip çıkıyorsanız veya ön takımdan darbe aldı ise veya… lastiği beceriksizin biri levye ile değiştirmeye çalıştıysa  yamulabilir.

 

 

 

Yamulması da Yine balans ve yalpalama sorunlarına yol açar. Özellikle 100 kilometre hız üzerinde hissedilir.

 

Yamukluğu görüyorsunuz ama bunun haricinde jantın göbeğinden de yamuk asıl meselede zaten oradaydı.

İyi bir ustaya düzeltebilir hemen gidip yenisini almaya kalkmayın.

 

Ön Amortisörler

 

Amortisörler motosikletin sürüş zevkini arttıran veya azaltan yegane organlardır. Bunun kıymetini  anlayabilmeniz için farklı çeşit motosikletleri uzun süre tecrübe etmeniz gerekir. Tüm viraj dengesi motor dengesi fren dengesi bu aletin elinde.

Amortisörünüzün herhangi biri veya ikisinde yağ kaçağı varsa keçesi patlaksa
Özelliklede sadece bir tanesi patlaksa bir taraf doğru bir taraf hatalı çalışacağı için yüksek süratlerde tokatlama yapmaya çalışıyor.

 

 

Mesnet- Gidon Rulmanları

 

 

Gidon rulmanı motosikleti sağa sola çevirdiğimizde tüm ağırlığın üzerinde döndüğü motorun daha kontrollü ve bizim daha kolay döndürebilmemizi sağlayan parçadır.
Bu rulman bozulmaya başladığında motosiklet virajlarda dalma yapmaya çalışır sanki size karşı gelen bir parçası varmış gibi.

 

Sallanmaya da sebep olabiliyor.

 

Arka Amortisör

 

Patladığında anlarsınız motosiklet alçalır veya aşırı yaylanmaya başlar.
Baktığınızda yağ kaçağı olur.

Sadece yalpalama değil kaza sonuçları da doğurur. Motorun önü farklı arkası farklı yerlere gitmek ister.

Kullanılmadan en kısa zamanda değiştirilmeli yada tamir edilmelidir. Mümkünse yenisi ile değişilmeli.

 

 

Aerodinamik Konular

 

Motosiklete Önden baktığınızda her noktası  diğer kısmın ters simetriği olmalı.

 

Kendi motorumdan örnek vereyim.

Gidonum çok hafif yamuk eski sahibi  20kmli hızlarda  ufak bir düşürme yaşamış.
Bu gidonun yamukluğu ona bağlı olan elcik korumanın ve aynanın da yamuk durmasına sebep oluyor.

Çok çok az bir yamukluk olduğu için değiştirme gereği duymadım.

 

Herhangi bir grenajın bir tarafının kırılması hatta sinyalin bi tarafta kırılıp diğer tarafta sağlam kalması 200km ve üzeri süratlerde oldukça fark edebiliyor.100 Kilometreye kadar olan süratlerde bunları anlamazsınız.

 

Ön Cam

 

Genelde en aerodinamik cam üreticinin yaptığı cam oluyor. Yine kendimden örnekle ilerliyorum orj cam 38cm civarındaydı ben gittim 55cm cam taktım. Güzel oldu mu oldu vizör açıkken bile suratıma rüzgar gelmiyor.

 

 

Sonra dl650-1000 kullanan diğer kullanıcılar la konuştuğumda uzun  tur camı takan herkesin aerodinamik konusunda orjinali özlediği konusu geçti.

Touratech ,Puig , Givi ,Kappa gibi markaların aerodinamiği bizim yerlilerden genelde bir tık daha iyi oluyor.

Sıfır yerli yerine 2.el givi puig gibi markaları tercih ederim.

 

Camın hiç olmaması bir rüzgar direnci oluşturduğu gibi Camın çok büyük olması da farklı bir rüzgar direnci oluşturuyor.

 

Büyük cam dengesiz rüzgarlarda yelkenli veya paraşüt etkisi yapar.

 

 

Yurt dışında bu konuyla ilgili her kullanıcının farklı çözümü olmuş kimisi camı küçültmüş kimisi cama eğim vermiş. kimisi racing camı gibi gömme cam yapmış..

 

Arka Çanta-Topcase Konusu

 

Anlatmak istediğimiz gidondan elimizi bıraktığımızda yada tutma işlemini hafiflettiğimizdeki yalpalama değil aslında  ama yeri gelmişken bundan  bahsedelim biraz.
Normal Yalpalama

Arka çantası olan motosikletlerde  ağırlık merkezi motorun orjinalin den çok daha geriye taşındığı için gidon yalpalaması çantasız motorlara göre kat kat fazla olur. Bu doğal sadece sonuç fizik kanunun bir getirisi.

 

Çantayı ne kadar geriye konumlandır ve ne kadar çok yüklerseniz ön takım o kadar hafifler. Bu durum daha çok bayır çıkarken yada gazı açtığınızda hissedilir. Her motorun ağırlık merkezi ve tolere edebileceği arka ağırlık miktarı farklıdır.

 

O yüzden arkaya şu kadar kilo bu kadar kilo yükleyin gibi bir sınır yok.

Örneğin cbf 150 de arka çantayı doldurur doldurmaz hissedilirken suzuki vstrom gibi ağır büyük bir v motorda o ağırlık gidon yalpalamasına hiç yansımıyor.

 

Scooterlerde daha da çok hissedilir çünkü onların motoruda arkada yer alıyor. Vespaların en büyük kusurudur. Ağırlık merkezi hatalıdır.

 

Ama sürücü motorunun ve kendisini riske sokmayacak güvenli ağırlığı veya ağırlığa göre güvenli sürüşü kendi ayarlayabilir bu o kadar zor bir durum değil.

 

Aynı zamanda bu ağırlık sebepli ön takım hafiflemesi-yalpalaması sürüşünüzü aşırı tehlikeye atacak bir durum içermez. genelde bayır çıkarken hissedersiniz. Düşük Süratlerde daha çok hissedilir.

 

Hatta dikkat edin bayır inerken o yalpalama azalır Neden? Çünkü bayır inerken ağırlık merkezi ön takıma biniyor..

 

Bazı modeller çantasızda biraz yalpalama yapabilir bu motorun mimarisiyle ilgilidir.

 

 

Yüksek Hızda Yalpalama

 

Çanta ağırlığı haricinde bir soruna daha yol açıyor. Yine rüzgar direnci oluşturuyor.
Maalesef uzun yola çıkıyorsak koca koca yan veya arka çantalarımızla çıkıyoruz. Çantasız çıkacak halimiz tabi ki yok.

Yine de elimizde olan ufak çözümler var.

 

Alüminyum Çanta 

 

Yapacağınız en büyük hata  Alüminyum çanta kullanmak olacaktır. Kare– dikdörtgen şeklinde ki bu çantalar keskin düzlükleri sebebiyle tam bir duvar etkisi yaratıyorlar. Özellikle büyük litreli modeller rüzgarı çok tutuyor.

İllaki metal çanta kullanacağım diyorsanız 40 litreden büyük tercih etmemenizi önerebilirim.

Görseldeki benim çok kısa bir süre kullandığım swmotec trax 38 modeli

Benim uzun yollara çıktığımda gözlemlediğim defalarca karşılaştığım yabancı motorcular yani bir çıkışta 15-20bin yapmadan evlerine dönmeyen motorcular genelde arka çanta yerine drybag kullanıyorlar.

Türkiye şartlarında eşyalarımızın güvende olmadığını bilmek park edince eşyalarımızı kilitlemek açısından bizim kilitlenebilir kolay açılamayacak çantalar kullanmamız biraz mecburiyet. O yüzden sadece drybag bizim işimizi çözmüyor.

Ama plastik topcase alırken biraz daha aerodinamik veya küçük modeller tercih edebilirsiniz. 58 litre değilde 45-48 litre gibi.

 

*Çantayla ilgili bir püf daha verelim Sürücü-Çanta arasındaki kısım rüzgar direnci oluşturuyor. Dolayısıyla artçı ile bindiğimizde bu sorun epeyce ortadan kalkıyor genelde artçılı sürüşlerde motorun kafa sallama eğilimi azalır yol tutuşu artar.(Oraya eşya koysakta aynı faydayı yapmaz mı evet yapar ama eşyalar insan formu insan omzu gibi olmadığı için hiç bir eşya artçıyla aynı vazifeyi kolayına görmez.

 

Sürerken Neler yapılabilecekler

Şu videoyu kısaca izlemenizi öneririm 4 dakikası yeterli zaten.

⇒https://youtu.be/BjTYiXbc9pQ?t=3701

 

*Sürüşünüzde bir hata varsa gidonu çok sıkıyorsanız bunu değiştirmeye çalışın.

En güvenlisi tabi ki  sorun çözülene kadar yalpalamaya başladığı hızlara çıkmamaktır. İnanın buna değmez. ben yaşadım biliyorum.

 

*Büyük bir camla  veya dengesiz bir motosikletle aşırı rüzgarla karşı karşıyaysanız doğru devir doğru gaz aralığında gaz kolu sürekli açık gitmeye çalışmak yol tutuşunu arttırır. Gazı kestiğiniz an rüzgarın savurması daha belirginleşir. Rüzgarla savaşmak lazım. Teslim olursanız sizi savurur.

Gazı aç kapa aç kapa yapmak sizi daha dengesiz savurur en azından sabit bir açıklıkla gitmek yada gazı açmak yavaş gitmekten yada fren yapmaktan  kat kat güvenlidir.

Evet şimdilik aklıma gelenler bunlar ilaveler yapmak isteyenler fikir beyan etmek isteyenler yorumda bulunabilir benimle irtibat kurabilir.

Dilerim keyif almışsınızdır ve sorununuzu bulabilirsiniz.

Atakan Demirtürk