Merhabalar bir önceki yazımda düşük voltajlı basit bir adaptörden 12volt aküyü nasıl doldurabileceğimize dair pratik bilgiler paylaşmıştım.
Bu seferde evde fazladan duran  atmaya kıyamadığınız eski laptop adaptörlerinden biraz daha verimli bir şarj cihazını nasıl yapabileceğimizden bahseceğim.

Diğer projeyi yapmak bundan daha az teknik bilgi gerektirse de her ne kadar buda temel elektronik bilgili olanlar tarafından yapılabilecek bir proje

Gerekli Malzemeler
*LM2596 Step down Convertor

Ben 3 potansiyometreli Akım sınırlamalı modelini kullandım. 1-2 dolar civarında bir fiyatı var.

Link;
⇒https://www.direnc.net/ledli-lm2596-dc-dc-ayarlanabilir-voltaj-dusurucu-guc-modulu

Tek potanslıyla da yapılabilir ama akım  ayarı olmaz. Aşağıda avantaj ve dezavantajlarına değinmeye çalışacağım.

*Ortalama bir notebook adaptörü  Amper fark etmez  voltaj olarak 15volt veya üzeri olmalı
Evde bulduğum 2 uygun örneği paylaşıyorum.

Bu netbooktan kalma 30watt düşük amperli bir şarj cihazı

Burada ise 90watt gücünde 19volt 4.6A küsür amperli 3 kat büyük bir adaptör görmektesiniz.

*lm2596 ve adaptör haricinde pek bir demirbaş yok. Geri kalanlar yan ürünler
Lehim , yeterli miktarda kablo, akü maşası veya timsah prob

Gerekli Takımlar;
Amper Ve voltajı ölçebilen multimetre ,Havya-Lehim tabancası , Trimpotları çevirmek için küçük bir düz tornavida
*Dolayısıyla bu projeyi yapabilmek için yukarıda sayılan takımları kullanabilme yeteneğine sahip olmak.

Lehimde yapamam diyorsanız step down convertorun farklı tipleri var. Örneği bu modelde klemens koymuşlar kabloları vidalamanız yeterli…

Giriş;
Tüm ayarlarını yapabilmek için  devreye enerji giriyor ve çıkıyor olması gerek yani tamamen bitmiş olmalı.
Hepi topu zaten 4-5  kabloyu birbine bağlamaktan ibaret..

Devre şeması

Öncelikle Kartı biraz tanıyalım. Şunu şuraya taktım bunu buraya değdirdim çalıştı projesi değil bu.
Ne yaptığınızı bilmeniz gerekiyor

Kullanacağımız tüm noktaları tanımladım.

Mavi parçalarımızın adı trimpot
Fotoğraflı şekilde tek tek ele alacağım.

Voltaj Ayarı; Voltajımızı istediğimiz seviyeye düşürmemizi sağlayak trimpot 13.8volt-14.1 volt-14.7 volt Kaç volt ile şarj etmek istiyorsanız buna ayarlamamızı sağlar.

Bu arada tabi ki bu devre her voltaja ayarlanabiliyor evinizde çalıştıramadığınız adaptörü kayıp bir modem bir lamba herhangi bir cihazı için bu devreden faydalanabilirsiniz.

Çıkış Akımını Sınırlama; Sıralı gitmiyoruz ortadakini şimdilik atladık çünkü ortadaki 3. ile doğru orantılı bir ayar.
Bu arada
Çıkış akımını sınırlamak için Voltajı önceden ayarlamış olmanız gerek.
Çünkü farklı voltajlarda farklı akımlar ister.

Kaç ampere ayarlamak istiyoruz? Neden ayarlıyoruz?
Akımı ayarlamanın bir çok faydası var.
Akım ayarsız bir devrede adaptör kaç amper gücündeyse ve bağladığınız cihaz ne kadar güç çekebilirse tam o güçte çekim yapmaya çalışır.

Hem adaptörün hem devrenin tam gaz çalışmasına dolayısıyla aşırı ısınmalara veya bozulmalara sebeb olabilir..
Laptop adaptörleri dayanıklıdır ancak taktığımız devre o kadar dayanmayabilir.

Akımı ayarlayabilmemiz için çıkışta bir yük olması lazım.
Bu boş bir akü olabilir. ben 4 Amper civarı akım çekebilen h4 bir ampül kullandım.

Ben notebook adaptörü yerine evde bulduğum 15volt 1 amperlik bir adaptörü kullanacağım. 1.00A ‘e sınırlama koydum.
Kullandığım adaptör;

Neticede işlemler aynı. Elimde daha basiti işimi göreni varken Notebook adaptörlerime kıyamadım.

Aslında 1 amper bu adaptör için tam tepe değeri. sadece daha fazlasını zorlamamış olacak. bu işlem bittikten sonra devrenin ve adaptörün sıcaklıklarını tabi ki test edeceğim. Aradaki voltaj farkı çok olmadığı için devrede aşırı bir ısınma olmaması lazım.

Devrenin maksimum çıkış Akımı 3Amper diye vermiş üreticiler. Ama soğutucusuz olarak maksimum 1.5Amper Soğutucu olarak ise 2 veya biraz daha fazlasını tavsiye edebilirim.

Laptop adaptörünü ayarlarken amperine ve kullandığınız aküye bağlı olarak çıkış akımını ayarlarsınız. Devre müsade etse bile %30-45 oranında opsiyon bırakırsanız adaptörleriniz çok daha az ısınırlar.
1Amperlik bir adaptörden 0.7Amper
3 Amperlik bir adaptörden 2 Amper
4 Amper bir adaptörden 3 Ampere kadar çekmek mantıklı (ancak devrenin ısınacağını unutmayın maksimum 2 amper tavsiye ediyoruz bu devre ile)

Ok ışığını devreye alma ayarı; Aslında gerçekten ilginç bir özellik bi o kadarda mantıklı
Ok ışığı için ortadaki trimpotu kullanıyoruz. Bu trimpot sadece durum göstergesi maksatlı çalışıyor.
Dolayısıyla ayarlamasanız da olur. Ama bize faydası var…

Şöyle ki ayarladığınız amper tüketim seviyesine indiğinde ışık yanmaya başlıyor.
Böylelikle bak batarya doldu artık akım çekemiyor doldu diyebiliyorsunuz. Voltaj yanıltıcı olabiliyor ama akım tüketimi şaşmaz. Akü dolduysa akım tüketimi azalır.
Örneğin ben bu değeri 0.1 Ampere ayarladım. Artık 100 Miliamper yani 1.5 watt civarında çekiyorsa akü doldu sayılabilir.
0.2-0.3 Amperlerede ayarlanabilir. Size kalmış.
Çıkışı kapatmıyor sadece sizi bilgilendiriyor. Çıkışı kapatma özelliği olsaydı bir harika olurdu.
Büyük akü şarj ediyorsanız değeri daha büyük tutabilirsiniz çünkü büyük akülerin 0.1 a çekime düşmesi çok uzun saatler alabilir.
Motosiklet aküsü için 0.1A Araba aküsü için 0.4A diyebiliriz.

Işıkların Anlamları
CH ışığı: Akım çekiliyor veya Şarj oluyor anlamına geliyor.Ok ışığı yandığında ch ışığı söner.

OK ışığı : Ayarladığınız akımı veya daha altında bir amper çekmeye başladı artık akü doldu anlamına geliyor.
Aynı zamanda akım çekilmediği anlamına da gelir yani kablolar bağlı değilken de okey ışığı yanar.
Ayrıca acaba elektrik geliyor mu devreye diye anlamanızıda sağlar elektrik geldiğini buradan anlayabilirsiniz..

CC/CV ışığı; Eğer kullandıysanız genellikle güç kaynaklarında da olan bir özelliktir . Farklı anlamlarda düşünülebilir.
CV özelliği;
*Çıkışına bir cihaz bağladınız bu bir akü olabilir adaptör olabilir
diyelim ki çıkışını da trimpotla 1 Ampere ayarladık. Ama akümüz veya bağladığımız her neyse 1 amperden fazla tüketmek istiyor. Daha hızlı şarj olmak veya bir elektronik cihaz ise daha fazla enerji tüketmek istiyor ama biz çıkışını kısıyoruz durduruyoruz.
haberiniz olsun demek istiyor.
Akü şarj ederken Kartın amperini 1-2-2.5 amper artık maksimum ne ayarladıysak aküde bizim ayarladığımızdan daha fazlasını da alabilirim derse bu ışık yanar. ama 2 ye ayarladıysak ve artık 1.9amper çekmeye başladıysa bu ışık söner. Bu sebeble yanıyorsa ışığın yanması bir durum bildirimidir zararı yoktur.
Başka bir açıdan bakarsak ta bu ışık sönünce akünün de kısmen dolduğunu anlamış olursunuz.

*Son olarak diyelim ki akü şarj etmiyorsunuz bunun yerine  bir modem veya bir elektronik cihaz bağladınız  1 Ampere ayarladınız Ama 1.5amper istiyor. Bu durumda bu ışık yanıyorsa veya arada sırada yanıyorsa  bağladığınız cihazı verimli çalıştırmayabilir veya düşük ihtimalde olsa  bozulmasına sebeb olabilir.
CC özelliği; Kısa devre

*Kısa devre durumunda da bu ışık yanar. eğer bu durum varsa ilerleyen dakikalarda devre bozulabilir. Yani müdahale etmek gerek.

Soğutma Eklentisi
Isınma durumunu devreyi tamamlayıp test ederken mutlaka kontrol edin.
Yüksek sıcaklıklar devreyi bozacak veya ömrünü azaltacak derecede etkilidir. El yakmaması lazım kısaca elle tutulabilmelisiniz.
Evde bulduğum bir parça alüminyumu taşlama ile küçülterek takılacağı konuma uygun hale getirdim.

Ardından termal macun sürüp alüminyumu bu kısma cırt kelepçe ile tutturdum.
Soğutma konusunda ciddi fayda sağladığını söyleyebilirim. Eskiden hiç olmayan bir soğutmanın yerinde bol kanatlı minikte olsa bir alüminyum var ki ısı dağılımı açısından ciddi faydalı.
Her halükarda oraya benim gibi minik bir alüminyum takmanızı tavsiye edebilirim. Eğer akımı yüksek ayarlamayı düşünüyorsanız alüminyum bulana kadar düşük bulduktan sonra yüksek ayarlama gibi işlemler yapabilirsiniz.

Son testler;

12volt 40amperlik bir aküye bağladım Çıkış akımına bakıyorum 1 amper

Giriş akımına bakıyorum oda tam bir amper. Ne bir fazla ne bir eksik.Bu durumda oldukça verimli bir sistem oldu diyebiliriz.

Ayrıca şöyle bir problem var. Hatırlarsanız adaptöre tolerans payı bırakın demiştim…(%30-45 civarında)
Maksimum değeri 15watt olarak adaptör şuanda 18watt tüketiyorsa. adaptör  %120 oranında çalışıyor demektir. Yani verebileceğinden fazlasını vermeye çalışıyor veya üzerinde sıcaklık ve dönüşüm kayıpları olarak sönümlüyor.
Siz bunu yapmayın..
Ben test ettim adaptörüm ve devrem fazla ısınmıyor çünkü giriş voltaj 15volt çıkış voltajı 14.1veya 14.7volt.Aradaki voltaj farkı düşük kartı yormuyor.
Ama adaptörü yorar. Kalitesiz bir adaptör bir kaç şarja dayanamadan yanar bozulur..
20-30saat kadar test ettim sıcaklığı kontrol altında. Kaliteli bir adaptörmüş almanca bir şeyler yazıyordu zaten üzerinde.
Sizin bu şekilde kullanmanızı kesinlikle tavsiye etmiyorum tolerans payı mutlaka bırakalım.
Örneğin bu adaptörden maksimum 0.5-0.7A çekmek daha sağlıklı olur..
Tam bir hocanın dediğini yap yaptığını yapma örneğidir bu.

Tek trimpotlu lm2596 ile akü şarj cihazı yapımı;

Piyasada tek trimpotlu yani sadece voltaj ayarına müsade eden devreler var.
Teknik olarak onlarda aynı işi yapıyorlar. Amper ölçmeyi bilmiyorum ampermetrem yok. Saydığın ekipmanları satın almaya kalksam zaten şarj cihazıyla aynı paraya geliyor diyorsanız. Buda iyi kötü iş görür.

Akım ayarı olmadığı için adaptör verebildiği kadar yada akü alabildiği kadar son hızda çalışacaktır.
Buda büyük ihtimalle adaptörden ziyade kartın bozulmasına sebeb olabilir.
5-10 tl lik bir kart. 1-2Amper lik kaliteli bir adaptör bulursanız adaptör  bulursanız adaptör tam performans çalışmaya dayanabilirse. Karttan da maksimum 2 amper geçebileceği için büyük ihtimalle sorunsuz çalışır.
Örneğin yukarıda kullandığım devrede bu kart kullanılabilir çünkü zaten %100-120 oranında çalışıyor ve tolere etti sistem.
Akü durum göstergesi şarj göstergesi doldu göstergesi falan tabiki olmayacak..

Kapanış;

Püf Tavsiye
Adaptör seçerken evdekileri kullanıyoruz evet..
Ama eğer birden fazla adaptör varsa 15volta en yakın olanı tercih edebilirsiniz. Evde fazlada 2 adaptör varsa biri 17volt biride 19volt  ise .17 voltu tercih etmek daha mantıklıdır. Aradaki voltaj farkı daha az olacağından elektronik devrede daha az kayıp ve sıcaklık  oluşur.
2.bir detay.. Bu devrelerin hiç biri yanınızda yok aracınızın veya motorunuzun aküsü bitti marşa basmıyor… Laptop adaptörünü + ve – sine dikkat ederek doğrudan bağlayarak kısa vadede akünüzü doldurabilirsiniz. Bu yöntem tavsiye edilmez ama günü kurtarır.
Voltajı gözle kontrol edersiniz 14volt seviyelerine çıktığı zaman birbirinden ayırırsınız .Akünüz iyi kötü dolmuş olur marşa bastırır.

Anlatımı her ne kadar uzun olsa da akım gerilim ölçme veya trimpot ile daha önce uğraşmış kişiler için 5-10dakika arasında sürecek bir projedir.

Alternatif olarak düşük voltajlı olanı da inceleyebilirsiniz. Ondada sadece voltaj ölçme becerisi yeterlidir..

El yapımı Motosiklet -Araba Akü Şarj Cihazı önerileri Düşük Güçlü

Akü ile ilgili diğer konular için blogumdaki akü kategorisine göz atabilirsiniz.

 

 

https://www.endurokan.com/category/aku-ve-enerji-sistemleri/

Güncelleme

Cihaza Kutu ve voltmetrede ekledim böylelikle dış darbelere daha dayanıklı ve daha derli toplu bir ürün ortaya çıktı

 

Dilerim keyif almışsınızdır ve sizlere faydalı olmuştur.
Keyifli sürüşler dilerim.