Bu makale , motosikletlerin ön amortisörleri hakkında bilmeniz gerekenler hakkında bir sss’dir. (Sıkça Sorulan sorular)
Açıkçası ön amortisörlerden arıza çıkartmasından ve onarımından biraz korkardım. Buda arıza tespiti ve daha doğru bilinçli bir sürüş keyfi için beni onları anlamaya doğru itti.
İçerik
- Motosiklet Ön amortisörleri ne işe yarar?
- Ön Amortisör türleri
- Geleneksel amortisörler ve ters amortisörler arasındaki farklar?
- Motosiklet amortisör yağı ne işe yarar
- Neden Motosiklet Amortisör yağını değiştirmelisiniz
- Amortisör contaları neden arızalanır?
Motosiklet Ön amortisörü-Çatal ne işe yarar?
“Çatal”, bir motosikletin önündeki süspansiyondur. Bugün mevcut olan hemen hemen her motosiklette, ön tekerlek çatala bağlı bir aks tarafından tutulur. Buna çatal denir çünkü tekerleğin her iki tarafından geçen iki dişi vardır
Esasen yaylar, yağ ve diğer şeylerle dolu iki büyük pistondur.
Öncelikli amacı sürücüyü rahat ettirmek gibi görünse de bu daha çok sonuçtur. Ancak en önemli amacı çekişi en üst düzeye çıkartmaktır. – Lastiği farklı koşullar altında ( çarpma, hızlanma , frenleme ,viraj alma) esnasında yol ile temas halinde kalmasını sağlamaktır.
İkinci amacı göz önünde bulundurursanız — lastiği yol ile temas halinde tutmak — çok sayıda motosiklet ve araba süspansiyon tasarımı daha mantıklı gelmeye başlar. Aslında, yolcu konforu tesadüfi (ve gerekli) bir yan etki haline gelir.
Ne tür motosiklet Amortisörleri var?
İki ana tip motosiklet çatalı vardır:
- Geleneksel (Teleskopik) motosiklet çatalları, üstte çatal borusu ve altta manşon.
- Ters motosiklet çatalları (İngilizce USD Forks olarak araştırabilirsiniz)
Baş aşağı çatallar 2000’li yılların başında çok kullanılmaya başlandı. Onları ilk alan pist motosikletleriydi. Bu günlerde, birçok şehir motosikletinde bu tip çatallarda mevcut.
Örnekler; Kawasaki versys 650 , triump tiger 800
Bunun yanı sıra markaya özgü amortisör türleri de var.
Bmw nin meşhur telever sistemi. Bmw gs serisinin günümüz motosikletlerinden en farklı özelliği
https://www.bmw-motorrad.co.uk/en/engineering/detail/Suspension/telelever.html
Geleneksel Çatallar ve Ters Çatalların Farkı nedir?
Geleneksel motosiklet çatalları ve baş aşağı çatallar arasındaki temel fark “yaysız kütle”dir. Yaysız kütle, süspansiyon yayının altındaki her şeyin ağırlığını tanımlamak için kullanılan kelimedir — yani tekerlekler, frenler, lastikler ve süspansiyon çatalının alt yarısı.
Yaysız kütleyi en aza indirmek istemenizin nedeni, yaysız kütle ne kadar düşük olursa süspansiyonunuzun yol veya çekiş koşullarındaki değişikliklere o kadar hızlı tepki verebilmesidir.
Bir çukurun veya kasisin üzerinden geçerseniz veya aniden fren yaparsanız veya aniden yön değiştirirseniz, süspansiyonun altındaki her şey daha az ağırlığa sahipse süspansiyonun değişikliklere daha hızlı adapte olabileceği anlamına gelir.
Hızlı koşan hayvanların küçük ince bacakları olmasıyla aynı sebepten diyebiliriz-böylece onları hızlı bir şekilde hareket ettirebilirler.
Hızlı koşan hayvanların ince bacakları vardır (tamam, yay yok, bu yüzden yaysız kütle olmadığını biliyorum)
Ters çevrilmiş motosiklet çatallarının bir başka avantajı da güçtür. Bunun farklı hesaplarını okudum, ama en ikna edici olanı şudur: fren yaparken, tekerlek geriye doğru iter ve motosikletin ataleti ileriye doğru iter. Motosiklet tekerlekten çok daha ağır.
Ters çevrilmiş motosiklet çatallarının dezavantajları
- Bakım ve onarımı zordur kullanım alanı fazla olmadığı için ustalar bile zorlanabilir. Bu zorluklar işçilik ve parça maliyetine de yansır. Daha pahalı olabilirler.(Muhtemelen %50 oranında)
- Eğer ki contası kaçırmaya başlarsa. Ters maşa olduğu için akan yağ doğrudan fren merkezine veya lastiklerinize akabilir. ( Bilinçli bir kullanacağının yaşayacağı sorunlar değiller ama yine de sorunlar )
Motosiklet Ön Amortisör yağı ne işe yarar?
Süspansiyonun en önemli kısmı yaydır. Çarpmaların veya çukurların üzerinden geçtiğinizde veya hızlanıp yavaşladığınızda, tekerlek yayı sıkıştırarak veya uzatarak yukarı ve aşağı hareket eder.
Sorun şu ki, yay çok fazla enerji tutuyor. Çarpmadan sonra, onu yavaşlatacak bir şey olmasaydı, yukarı ve aşağı sıçramaya devam ederdi.
Yağı eksik çalışan patlak amortisörlü bir motor gördünüz mü hiç? Sıçramaya devam eder.
Yağ bu atıl enerjiyi emer ve sıçramayı “ sönümler” kısacası sönümleyici bile diyebiliriz.
Bunu küçük bir delik vasıtasıyla yapar..
- Yay sıkıştırır-yağ küçük delikten sıkılır
- Yay uzanır-yağ küçük delikten emilir
Yağı küçük bir delikten sıkmak zordur, böylece enerjiyi emer ve yayı zıplamayı durdurmaya zorlar.
Amortisör Çatalı Türleri
Modern motosikletlerde kullanılan iki ana çatal türü vardır — sönümleme çubuğu çatalları (eski, basit) ve kartuş çatalları (daha yeni, daha karmaşık).
Bu arada, bu konu geleneksel veya ters çevrilmiş çatal olup olmamalarından bağımsızdır.
Sönümleme çubuğu veya kartuş çatalı olan geleneksel motosiklet çatallarına sahip olabilirsiniz yada tam tersi.
Sönümleme çubuğu motosiklet çatalları
Sönümleme çubuğu çatalları, motosiklet çatal süspansiyonunun en temel şeklidir: geri tepmeyi yavaşlatmak için yağ içeren bir yay.
Örnek vermek gerekirse kendi Motosikletim olan Suzuki v-strom Dl650 Sönümleme tipi çatala sahiptir.
Sönümleme çubuğu çatalında sönümleme hareketi, bir dizi küçük delikten itilen yağdan gelir. Bir çarpmanın üzerinden geçtiğinizde, çatal sıkıştırılır ve bir piston yağı bir delikten zorlar.
Kulağa hoş geliyor, ancak bu basit sönümleme şekli sadece çok dar bir etkili çalışma bandına sahip. Süspansiyon çok yavaş veya çok hızlı hareket ettiğinde sönümleme çubuğu çatalları çok daha az etkilidir. (Sanırım doğru cümleyi kurdum anlaşılır oldu)
Yağ yavaşça hareket ettiğinde, neredeyse hiç direnç yoktur; ancak yağ çok hızlı hareket ettiğinde, direnç çok daha yüksektir. Bu nedenle, sönümleme çubuğu çatalları yalnızca darbeler süspansiyonun doğru şekilde hareket etmesine neden olduğunda etkilidir.
- Bir stop lambasına yaklaştığınızda veya bir engel gördüğünüzde normalden daha sert fren yaparsınız. Motosikletinizin önü hafifçe dalar ve hatta dibe inebilirsiniz.
- Ortalamadan daha sert virajlara girersiniz, Değişkenlerle başa çıkmakta her zamanki performansını vermeyebilir.
- Düzensiz veya oluklu bir yoldan geçiyorsunuz. Konforsuz olabilir.
Tabii ki, sakin ve iyi yollarda sürerek yukarıdakilerin çoğundan kaçınabilirsiniz. Bu nedenle normal bir test sürüşü basit süspansiyonun sınırlarını ortaya çıkarmaz.
Yukarıdaki kaosun çözümü aşağıda!
Yağ akış hızını biraz dengelemek için değiştirmek için bir çeşit valf kullanmaktır, bu nedenle sönümleme daha sabittir. Kartuş çatallarının amacı budur.
Kartuş motosiklet çatalları
Kartuş çatalları, modern spor motosikletlerinde geleneksel sönümleme çubuğu çatallarının yerini alan teknolojidir. Aslında bu olalı çok uzun zaman oldu örneğin 2001 model cbr600 ‘ de kartuş tip çatallar var. Ancak modern bir Suzuki sv 650 2020 model motosiklette hala sönümleme tip çatallar var.
Bu yüzden keskin virajları seviyorsanız harcayacağınız ilk para amortisör için olabilir J
Kartuş çatallarının amacı, sönümlemeyi hızın karesi yerine hız ile orantılı olarak daha doğrusal hale getirmektir.
Kartuş motosiklet çatal ayakları, temel olarak küçük bir amortisör olan küçük bir silindir taşır. Maşanın içindeki bu küçük silindir “kartuş ” dur. Çatal yağında oturuyor. Bir piston kartuşun içinden kayar ve sönümleme etkisini gerçekleştirir
Bir kartuş çatalının sönümlemesini daha doğrusal yapan şey, kartuşun her bir ucundaki her piston üzerinde iki yaylı conta (rondela gibi görünen) yığınıdır. Bu yaylı contalar bir valf gibi çalışır. Yağ pistondan aktığında, şimleri piston yüzünden uzağa sapmaya zorlar.
- Çatal sıkıştırıldığında (fren yaparken veya bir darbeye çarptığında), yağ yaylı valfi bir taraftan ayırır. Bu taraf sıkıştırma sönümlemesi sağlar.
- Çatal genişlediğinde (geri tepme sırasında), çatal genişler ve yağ diğer taraftaki yaylı valfi birbirinden ayırır. Bu geri tepme sönümleme verir.
Neden motosiklet çatal yağını değiştirmelisiniz?
Motosiklet çatal yağını değiştirmenizin iki nedeni vardır:
Çünkü zamanla/kullanımdan sonra bozulur ve işini eskisi gibi yapmaz
- Genellikle bozulur-bir delikten binlerce kez sıkılmak yağ üzerinde gerçekten zordur. Zamanla ilk günkü performansından uzaklaşır.
- Diğer pislikleri emer — Çatal hakaretli bir mekanizmadır. Tüm hareketli parçalar aşındıkça biraz atık bırakırlar. Çatal keçeleri ve contaları sağlamdırlar. Ama asla mükemmel değildirler. Elbet bazı pislikler içeriye girebilir.
Yukarıdaki iki olay çatal yağının sönümleme kabiliyetini kaybetmesine neden olur.
Sönümleme etkisini değiştirmek istiyorsunuz
Daha ağır bir yağa geçmek kolay bir karar değildir. Süspansiyonunuzun bir sistem olarak çalıştığını bilmelisiniz ve daha sonra sıkıştırma sönümlemesini ve geri tepme sönümlemesini ayarlamanız gerekecektir. Bu ayarlanabilirliğe sahip değilseniz-ayarlanamayan basit sönümleme çubuğu çatallarınız varsa-daha ağır bir yağ sürüşünüzü tatsız hale getirebilir.
Amortisör Çatal yağını değiştirmezsen ne olur?
Eski çatal yağı, bir motosikletin yayını etkili bir şekilde sönümleyemez.
Bunu çeşitli şekillerde deneyimleyebilirsiniz:
- Kasislerin üzerinden geçtiğinizde motosikletin ön ucu “yüksek ” olur. Gıcırtılı bile olabilir.
- Sönümlemenin ayarlanmasının sürüşe hiçbir etkisi yoktur (çatallarınız ayarlanabilir sönümlemeye sahipse).
- Kirlenmiş çatal yağı, çatal contalarınızı kırarak yağ sızıntısına neden olabilir. Yani rutin bir bakımı yapmazsanız size daha çok masraf açabilirler.
Kırık çatal contaları kısır bir döngüye başlar, çünkü daha fazla kirletici içeri girer ve yağı daha da kötüleştirir ve yağ sızar(yani daha az yağ = daha az sönümleme). Ters çatallarınız varsa, yağınız daha çabuk sızacaktır.
Amortisör yağı hayatına temiz başlar ve yıllarca bu şekilde sürülebilir. Eski çatal yağını değiştirdiğinizde karanlık ve pis görünüyorsa değişim zamanınızın geldiğini ve sökmekle çok iyi yapmış olduğunuzu bilmeniz sevindirici.
Kullanılacak en iyi Amortisöryağı nedir?
Çatal yağınız için el kitabınızı kontrol edin. Motosikletler arasında değişir.
Hangi çatal yağının kullanılacağını
Ne kadarının kullanılacağını bilmelisiniz.
Çatal yağını ne sıklıkla değiştirmelisiniz?
Genel fikir birliği, çatal yağını belirli bir süre veya mesafe aralığından sonra değiştirmeniz gerektiğidir.
Çatal yağı için önerilen servis aralığı motosiklete bağlıdır. Farklı üreticilerin farklı şeyleri vardır. Birçok motosiklet için motosiklet çatalları için önerilen servis aralıkları
Genel geçer istatistikler;
- Çatal yağını her 30-40. 000 km’de bir değiştirin.
- Her yıl motosiklet çatallarınızın doğru çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Özelliklerine uymuyorsa (dibe vurmak veya sert sürmek), yağı değiştirin (düzeltmek için başka ne yaparsanız yapın).
- Bir sızıntı varsa, Contayla beraber hemen müdahale ederek değiştirin.
Paslanmış veya Çizik ön amortisör
Zamanla, çizik paslanmış bir nokta haline gelecektir. Bu aşınmanın hızlanmasına neden olur.
Sonra, yağ sızmaya başladığında, kirleticiler içeri girer. Bu, yağın bozulmasına neden olur sonuç olarak yalnızca yağı değiştirerek ve contayı sabitleyerek düzeltebileceğiniz bir soruna dönüşür.