Bir motosiklette verimli bir soğutma sistemi, motorun aşırı ısınma sorunlarını azalttığı için önemlidir. Soğutma sistemi ne kadar iyi olursa motosiklette sıcak koşullarla o kadar iyi başa çıkabilir.
Temel olarak üç farklı soğutma sistemimiz var
-
- Hava soğutmalı
- Yağ soğutmalı
- Su soğutmalı
Bazılarında hem su hem yağ soğutmalı
Her soğutma sisteminin artılarını ve eksilerini ve farklı motosiklet türlerinde kullanımlarını ayrıntılı olarak tartışalım.
Soğutma neden gereklidir?
Motosikletin içten yanmalı motorunda, hava-yakıt karışımı motor silindirine giriş valfinden girer. Hava-yakıt karışımı daha sonra tüm motosiklet sistemi için güç üretmek için buji yardımıyla motorda yakılır.
Şimdi, üretilen enerji iki şekildedir. Birincisi, aracı sürmek için krank mili tarafından kullanılan mekanik enerjidir ve güç, diğer motosiklet bileşenleri için elektriği dönüştürmek için de kullanılır.
İkinci ısı enerjisidir. Yanma sonrası ortaya atıl ısı çıkıyor. Üretilen bu ısı motosikletin düzgün çalışması için pek istenen bir şey sayılmaz.
Bu nedenle atıl ısının motordan çıkartılması gerekir. Isı dağılımı, motosikletin kendi içinde tasarlanması çok önemli bir mekanizmadır ve burada da devreye soğutma sistemi giriyor.
İyi bir soğutma sistemi, ısıyı sistemden mümkün olduğunca çabuk dağıtacaktır. Motorun veya diğer bileşenlerin aşırı ısınmasına izin vermez.
Hava Soğutmalı Sistemler
Hava soğutma sistemlerine sahip motosikletler için, motorda üretilen ısı hava sirkülasyonu yoluyla dağıtılır.
Hava soğutmalı sistemler, ısıyı sistemden dağıtmak için motorlarda kanatçıklar kullanır.
Kanatçıkların motora takılması, havanın daha geniş bir yüzey alanı üzerinde dolaşmasını sağlar.
Bu tip ısı transferine konveksiyon ısı transferi denir.
Yakıtın yanması gerçekleştiğinde, ısı enerjisi silindir kafasından bu kanatçıklara aktarılır. Yüzgeçlerin aralarında boşluklar vardır, böylece atmosferik havaları kolayca geçebilir ve ısıyı bu yüzgeçlerden uzaklaştırabilir.
Bir hava soğutma sisteminin ana avantajı basit tasarımıdır. Yüzgeçler, tasarıma eklenen tek bileşendir. Gerisi, ısıyı dağıtmak için bu yüzgeçlerin üzerinde dolaşarak atmosferik hava tarafından halledilir.
Bununla birlikte, hava soğutma sistemleri en verimli ve en hızlı soğutma sistemleri değildir. Soğutma kapasiteleri en düşük seviyededir.
Genel olarak düşük cc motosikletlerde veya performans makinesi kabul edilmeyen crusier tipi motosikletlerde bulunurlar.
Yağ Soğutmalı Sistemler
İlk olarak tüm yağ soğutmalı sistemlerde temelde hava soğutmalı sistemler olarak kabul edilebilir. Ancak motorun yüzgeçlerine ek olarak yağ radyatörü bulunur.
Atmosferik hava sirkülasyonu ısıyı kanatçıklardan dağıtırken, yağ radyatörü ısıyı motor parçalarından dağıtır.
Motor yağı, motor bileşenlerinin yağlanmasıyla birlikte, bu motor parçalarını da soğutur ve ısıyı onlardan uzaklaştırır. Isı motor bileşenlerinden dağılır ve yağ tarafından taşınır.
Şimdi, yağ nasıl soğutulur? Isıtılmış yağı soğutmak için bir yağ soğutucusu monte edilecektir. Yağ soğutucusu normalde kılcal borularla donatılmış bir radyatöre benziyor.
Yağ soğutucusu yağı soğutur ve yağ viskozitesini en uygun seviyelere kadar kontrol eder.
Bu nedenle, yağ soğutma sistemleri, ısıtılmış motor bileşenlerini soğutmak için hem yüzgeçleri hem de yağ ve yağ soğutucusunu kullanır. Yağ soğutmalı motorlar, hava soğutmalı sistemlerde bir gelişme olduğundan ve doğal olarak tüm hava soğutucu özelliklerini barındırırken, sadece hava soğutmalı olanlardan daha iyi bir soğutma sistemidir.
Yağ soğutmalı sistemler genellikle 150-250cc motorlu arası değişen orta cc motosikletlerde kullanılır. Ayrıca 1985-2000 yılları arasında yüksek beygirli racing motorlarda da uzun dönem kullanılmıştır.
Benim en sevdiğim yağ radyatörlü ve hala sağlam olarak yollarda yürümeye devam eden model Suzuki gsx 750, gsx 750f katana ve racing modelleridir.
Sıvı Soğutmalı Sistemler
Sıvı soğutmalı sistemler üç tür soğutma sistemi arasında en verimli olan olarak kabul edilir.
Bu sistemler, bir yağ soğutucusuna veya motor bloğunda kanatçıklar içermez.
Sıvı soğutmalı sistemlerde, motor silindir kafası ve silindir boyunca uzanan su kanalları içerir. Sıvı soğutucu, motorda üretilen ısıyı emmek için bu su kanallarından akar.
Şimdi, sıvı soğutucu, ısıyı motordan uzaklaştırdıktan sonra nasıl soğutulur?
-
- Bu nedenle, ısıtılmış sıvıyı soğutmak için motorun dışına bir radyatör monte edilecektir.
- Radyatör, soğutma sıvısı radyatörden akacak ve radyatör üzerinde dolaşan havadan soğutulacak şekilde tasarlanmıştır. Motorun tüm soğutması diğer iki soğutma sistemine kıyasla çok daha hızlıdır.
- Sıvı soğutma sistemlerinin en büyük avantajı, soğutma kapasitesinin hava soğutma veya yağ soğutma sistemlerine kıyasla çok daha yüksek olmasıdır. Ve böyle verimli bir soğutma sistemine sahip olduğunda birkaç artısı var;
- Motor kolayca aşırı ısınmaz. Su kanalları kullanıldığından motor gürültü seviyeleri çok daha düşük olacaktır. Motorun termal verimliliği de çok daha yüksek olacaktır.
- Sıvı soğutma sistemlerinin tek dezavantajı karmaşıklığıdır. Ve karmaşıklık artan ağırlık ve artan maliyet getiriyor. Bu nedenle, sıvı soğutma sistemleri sadece daha yüksek cc ve üst düzey motosikletlerde kullanılır.
- 10-15hp üreten düşük fiyatlı fazla sıcaklık üretmeyen bir motosiklete sıvı soğutma sistemi uygulamak hem gereksiz ağırlık hem gereksiz maliyet artışına sebep olur. Ama son dönemlerde müşterinin gözünü boyamak için moda oldu.
Sıvı + Yağ Soğutması Kullanılan Sistemler
Hem su hem yağ radyatörü kullanan modeller dünya genelinde %1 oranından daha az diyebiliriz.
Ancak ikisi beraber birleştiğinde motorun hararet yapması gerçekten pek mümkün olmuyor.
Benim motosikletim Suzuki v-strom aynı bloğu kullanan sv650, v-strom 650 ve 1000 serilerinde 2004-2011 yılları arasında çift sistem kullandılar.
Motorun fanının sesini bile duymazsınız çünkü soğutması çok iyidir dahili fanı bile fazla devreye girmez. Tahminimce sıvı soğutma sistemi tamamen ekarte olsa bile yolda kalmadan uzun bir süre daha devam edebiliriz. Buda uzun yol için üretilen bir motosikletten beklenen özelliklerden biridir.
Bazı motorlar örneğin tracer 700-900 f650gs gibi modeller sürücünün bir bacağını mutlaka yazın sıcağında pişirirler.
V-strom sürücüsüne hiç sıcaklık yansıtmaz. Kışın keşke biraz yansıtsaydı dediğim olmuyor değil.
Soğutma sistemlerinin karşılaştırılması
Şimdi bu üç soğutma sisteminin özelliklerini karşılaştıralım. Her ne kadar bunlar yukarıdaki bölümlerde ayrı ayrı tartışılmış olsa da, buradaki soğutma sistemleri arasında bir karşılaştırma yapılmıştır.
İlk olarak, bu soğutma sistemlerinin mekanizmasındaki farkı tanımlayalım.
Hem hava soğutma hem de yağ soğutma sistemleri hava sirkülasyonu için kanatçıklar kullanırken, yağ soğutmalı sistemler ilave olarak yağ radyatörü kullandı.
Öte yandan, sıvı soğutma sistemi kanatçıklar veya yağ soğutucusu içermez, ancak soğutucunun akması için su kanallarına sahiptir ve sıvı soğutucuyu soğutmak için bir radyatöre sahiptir.
Hem sıvı hem yağ radyatörü kullanılan sistemlerde kanatçık bulunmaz ama hem sıvı sistemi bileşenleri hem de yağ radyatörü bulunur.
Soğutma Kapasitesi
Şimdi, performans özelliklerine gelince, sıvı soğutma sistemleri soğutma kapasitesi açısından diğer iki soğutma sisteminden çok daha üstündür. Sıvı soğutma sistemi motoru çok daha hızlı ve verimli bir şekilde soğutur.
Yağ soğutma sistemleri, hava soğutma sistemlerinde bir gelişmedir ve bu nedenle daha iyi soğutma kapasitelerine sahiptir.
Karmaşıklık, ağırlık ve maliyet
Sonuç olarak, sıvı soğutma sistemleri çok daha karmaşıktır, oysa hava soğutma sistemleri en basit olanıdır ve yağ soğutma sistemleri arasında yer alır.
Soğutma sisteminin ağırlığı ve maliyeti, soğutma tipinin karmaşıklığını takip eder. Bu nedenle, hava soğutma sistemleri düşük maliyetli ve düşük ağırlıklı sistemlerdir, sıvı soğutma sistemleri ise yüksek ağırlığa ve daha yüksek maliyete sahiptir. Yağ soğutmalı sistemler orta ağırlıktadır ve diğer iki sistem arasında maliyetlidir.
| Parametre | Hava Soğutmalı | Yağ Soğutmalı | Sıvı Soğutmalı |
| Soğutma Kapasitesi | Düşük | Orta | Yüksek |
| Karmaşıklık, Maliyet Ve Ağırlık | Düşük | Orta | Yüksek |
| Kullanılan | düşük cc motosikletler | orta cc motosikletler | yüksek cc ve yüksek son motosikletler |