Merhabalar sevgili motosiklet kullanıcısı dostlarım. Uzun süre motosiklet kullanıp yolda lastiği patlamayan kullanıcı yok denecek kadar azdır. Eğer henüz lastiği hiç patlamamış o kullanıcılar arasındaysanız kendinizi şanslı hissetmenizi ancak önleminizi mutlaka almaya davet ederim.
Çünkü her daim başınıza gelebilir. Şehir içinde olması çok problem değil bir şekilde lastikçi bulursunuz. Şehir içinde-dışında olabilir. Herhangi bir mesire alanında kamp alanında şehir ortasına en yakın lastikçiye kilometrelerce uzakta bir yerde başınıza gelebilir.
Hatta sizin başınıza gelmese bile en kötü ihtimalle yolda kalmış birine yardım edebilirsiniz.
Motosiklet lastiği ile ilgili teknik bilgiler içeren farklı yazılar daha önce paylaşmıştık.
Bu yazıda;
-Farklı motosiklet lastik patlağı tamir yöntemlerinden bahsedeceğiz.
-Bu farklı tamir yöntemlerinin birbirlerine göre avantaj ve dezavantajlarından bahsedeceğiz.
Motosiklet lastiği Türleri;
Yaz-kış ve desen farklarıyla ayırmadan önce temelde 2 tip lastik vardır.
Tubeless ve tubetype
Tubeless(radyal-şambrelsiz lastik)
Günümüzde motosikletlerin %95inde kullandığımız en güncel lastik türüdür. Şamriyel içermez direk jantla temas halindedir. Tamir olanakları biraz daha kolaydır.
Lastiği sökmeden tamir etme olanağı verir.
tubetype (şamriyelli lastik)
Genellikle telli alüminyum jant motosikletlerde olurlar eski Honda titan gibi veya commuter tipi motorlar , cup türevi motosikletlerde olurlar.
Günümüzde en yaygın örneği Honda crf 250 gibi enduro türevi motosikletlerdir. Eski bmw f650gslerde buna örnektir. Tamir olanakları çok daha problemlidir. Büyük dertler sizi bekliyor.
Lastiği sökmeden tamir olması imkansızdır.
Motosiklet lastiği ile ilgili daha fazla bilgi için bu yazıya göz atabilirsiniz;
Tubelesss- Radyal Lastik Tamir yöntemleri
Lastiğe fitil atmak
Benim gözümde en kabul gören tamir yöntemi budur. Her motorcu fitil atmayı bilmeli ve takımını yanında taşımalıdır dediğim aksesuar aslında bu.
Sele altına koyacağınız ufak bir fitil seti ve ufak bir bisiklet pompası büyük ihtimalle bir çok yolda kalma durumundan sizi kurtacaktır.
Fitili uygulaması kolaydır. Lastiğin eser miktarda şişik olması yeterlidir.(20psi gibi minimum)
– Jant lastikten tamamen çıktıysa veya havası tamamen indiyse el pompası da şişirmek için yetmiyorsa kaçağınız büyükse fitil atamazsınız. Benzin istasyonu gibi kompresör bulunan bir yerde patlak lastik moduyla lastiği şişirdikten sonra fitil atabilirsiniz.
Bu sorun diğer tüm tamir yöntemlerinde de geçerlidir. Eğer bir kaçağınız varsa büyüklüğüne bağlı olarak belirli bir zaman sonra lastik tamamen inebilir. Bu 3 dakikada olabilir 3 saatte olabilir 3 günde olabilir.
3saat ve 3 gün olanlar bizi kurtarır. 3 dakikalıklar bizi yolda bırakanlardır.
mOTOSİKLETTE Fitilin uygulanabildiği alanlar
Fitil lastik üzerinde bir bombe yarattığı için her bölgede uygulanması tavsiye edilmez. Özellikle viraj bölgelerine tavsiye edilmez. Acil durumlarda fitili her bölgeye uygulayabilirsiniz ama varmanız gereken yere vardığınızda daha orijinal bir çözüm yada lastik değişimi gerekecektir.
7mm e kadar olan deliklerde kullanabilirsiniz. ve yeşil renkli bölümün olduğu bölümlere uygulayabilirsiniz.
Motosiklette Lastik tamir spreyi
Lastik tamir spreyi yakın geçmişte moda olan bir icat. Köpük şeklinde sıkıyorsunuz hem lastiği şişiriyor hem de köpük içeriden hava kaçağına doğru ilerleyerek onu dolduruyor. Tek yapmanız gereken Köpüğü sıkmak ve hemen yola koyulmak birkaç kilometre seyahat ettikten sonra merkez kaç kuvveti ile lastik içerisinde homojen bir şekilde sertleşiyor ve deliği kapatıyor.
Ufak deliklerde ufak ve çoklu deliklerde uygulaması oldukça mantıklıdır.
Ben birkaç sene önce kullanmıştım. Ancak sonrasında eğer lastiği söküp iç yama attıracaksanız veya lastiğiniz henüz yeniyle ve ilerde farklı patlamaların başınıza gelebileceği onbinlerce kilometre kullanmayı düşünüyorsanız tavsiye edilmez.
Lastik tamircileri bu aleti pek sevmezler. Lastiğin içerisinde bir tabaka gibi pislik yaptığı için tamir için söküldüğünde oraları tekrar temizlemek oldukça zor oluyor. Bölgesel bir temizlik yaptıktan sonra lastiğin diğer bölgelerindeki ağırlık dengesini de bozacağımız için balans problemlerine yol açıyor.
Hem tamir esnasında hem de kullanım esnasında balansla ilgili sıkıntılar sıkça duyuluyor.
Ben kullanırmıyım. Daha önce kullandım hem de tamir ettiğim lastiği aynı şekilde 20bin kilometreye yakın kullandım ama bir daha kullanacağımı sanmıyorum.
Motosiklet lastiğine iç yamalar
Yukarıdaki çözümler lastiği sökmeden dışarıdan müdahalelerdi. Şimdi işi biraz daha kaliteli bir işçiliğe taşıyalım.
Ön veya arka lastiğinizi tamamen sökerek yapabileceğiniz tip yamalardır. Aslında imkanınız varsa tavsiye ettiğim tek çözüm budur. Lastik tıpkı sıfır lastik aldığımız zamanki gibi sökülür ve mantar veya düz tip yamalarla kapatılır. Ardından tekrar balanslanır.
Fitil, sprey gibi çözümler lastiğin balansını bozabiliyor. Özellikle Fitilde balanstan ziyade motosiklet gibi ince temaslı bir araç için istemediğimiz bir durumda var. İlave ve bir bombe yapabiliyor. Eğer ortalara yakınsa problem olmaz ama viraj da kullandığımız bölgelere yakınlığı arttıkça fitille ilgili problemler yaşamanız olasıdır veya fitilin varlığını bilerek hareket edeceksiniz.
O yüzden tavsiyem şu. Tamir köpüğünü temizlemesi zor ileride tamiri zorlaştırıyor. Fitil hem sağlam bir çözüm hem de gerektiğinde söküp iç yama yapmaya en müsaade eden sistem.
Tur esnasında veya motorla ilgilenemeyeceğiniz bir dönemde lastiğiniz patladıysa lastiğe fitil atmak.
Ardında balans yapan kalifiye bir moto lastikçi de iç mantar yama uygulaması yaptırmanızdır.
Yani bundan daha iyi daha kalifiye bi çözüm yok. Fitil + iç yama.
Diyosanız ki kardeşim lastiğin zaten yarı ömrü geldi lastiğin yenisi 300 lira sök tak tamir et 150 lira zaten alıyorlar. Sıfır lastik alsam işçilik dahil takıyor adam. Durum ve şartlara göre biraz daha kullanıp direk sıfır lastikte takabilirsiniz.
Diğer Tamir yöntemleri
Lastik tamir sütü gibi sıvılarda mevcut ancak bana hiçbir zaman mantıklı gelmiyor.Yukarıda belirttiğim sebeplerden ötürü
Şambriyelli Motosiklet lastiği tamir çözümleri
Tubetype bir lastiğe sahipseniz yukarıda ki hiçbir yöntem işinizi görmez.
Öncelikle bilinen ama uygulanmayan bir konu var. Lastiğin içerisinde ki şambriyel patlayınca değil. 2-3yılda bir değiştirilir. Kauçuk eskidikçe direnci azalır kendiliğinden patlama olasılığı da artar. Telli jantlarda akor tellerine de çarptığı için akor kısımları şambriyeli yıpratıyor.
Devam ediyorum diyelim ki değiştirdiniz. Eski sağlamları çöpe atmıyorsunuz. Güzelce havasını boşaltıp cırt kelepçeyle olabilecek en minimum hale getirip sele altına atıyorsunuz. Oldu ki yolda lastiğiniz patladı sök tak devam.
Siz söküp takamasanız bile gideceğiniz en yakın ustada sizin şambriyeliniz olacak diye bir kural yok. Dolayısıyla bazı spesifik parçaları her daim kendimiz taşımalıyız. Motosiklet servis ve parça ağları araba kadar geniş değil bunu kabul edin artık. Parayla bile satın alamayacağınız durumlar var en önemlisi de vaktinizi harcarsınız.
Ön ve arka lastiği sökmenizi sağlayacak teçhizat mutlaka çantanızda olsun. 2 de yedek şambriyel olursa sizi hiçbir şey durduramaz. Örneğin benim motosikletimin ön aks milinde 12 numara allen anahtarla açılıyor çoğu tamircide bu anahtarı bulmak zor oluyor avadanlığımda mutlaka taşırım.
Yok ben şambriyel taşımayacağım ben güneşin ortasında lastiğimi söküp yamayıp tekrar takacağım diyorsanız da yama seti ve yapıştırıcıda taşıyabilirsiniz. Akıllı bir sürücü her ikisini de taşır. Atla deve değil bir pet şişesi kadar ancak yer kaplarlar.
Jant-Lastik söküp takmayı beceremem anlamam
Lastiği söküp takmayı bilmiyorum diye bir şey yok. Garajınızda boş vaktinizde söküp takmayı öğreniniz. Gerekirse ustanızdan yardım alınız. Ustam böyle böyle yolda kalırsam mutlaka söküp takmayı bilmem gerekiyor seni izleyebilirmiyim veya bana öğretirmisin desen. Art niyetli bir yaklaşım sergilemediğiniz sürece yardımcı olurlar.
Rizenin bilmem ne yaylasında lastik patladığında yanında usta olmaz. Bulduğunuz ustada daha önce 600cc motosiklet sökmemiş olabilir oto tamircilerinde balata bitiş sensörü kablosunu buna gerek yok diye yan keskiyle kesen usta gördü bu gözler.
Motosiklette hangi Patlak tamir edilemez?
- Delik genişliği belirli bir oranın üzerindeyse bunu gözünüzle anlayabilirsiniz. tamir spreyi kesin işe yaramaz. Fitil biraz daha tolere edebilir ama çok genişse fitilde yerinden çıkabilir. Bazen ustalar tek lastik patlağına çift fitil sokarlar.(yukarıda fotoğraflı paylaştım)
- Lastik yanağında patlak veya kesik varsa. Yanaktaki kesikler veya patlaklar tamir edilmesi asla tavsiye edilmez. Geçici olarak tamir edilebilir ama bu şekilde seyahat etmek risklidir. Lastiğiniz bir anda inerse jantından çıkabilir risk olabilir.
- -Viraj bölgesi dediğimiz noktalara fitil atmak virajlarda yol tutuşunuzu azaltabilir. Böyle durumlarda dikkat etmeli ve devamında iç yama yaptırmalısınız.
- Aşağıdaki görsele sahipseniz söylemimize gerek yok tamiri olmaz. Geçici olarak bile tamiri olmaz!
Lastiğin Patlamaması için
Kaza yapmamak için nasıl ki önümüze bakıyorsak lastiğin patlamaması içinde önümüze bakacağız.
Yerdeki minik bir metal parçasını göremeyebiliriz ama bir bira şişesi kırığını görebiliriz.
Bunun haricinde dikkat edilecek en önemli şey riskli noktalara motosikleti sokmamaktır. Mesela emniyet şeritleri ve yol kenarları lastiğin en çok patladığı noktalardır. Yol kenarlarında çöpler daha önce lastiği patlamış araçların mola vermiş araçların kaza yapmış araçların aklınıza gelebilecek herkesle ilgili kısmi bir çöp olabilir.
Özellikle bilmediğimiz tamirci olmayan ücra yerlerde lastiğimize biraz daha dikkatli davranabiliriz.
Lastik basıncınızın doğru olması lastiğinizi daha dirençli hale getirir yüzey alanını azaltır olması gereken gibi düzenler. 30psi ile 15psi arasında 1.5 kat bir yüzey alanı dolayısıyla 1.5 kat bir patlama riski farkı vardır.
Hem uzun lastik ömrü hem doğru yol tutuşu için mutlaka lastik basınçlarınız her daim kontrol edin.
Kapanış
Sanırım şimdilik bu kadar alternatif fikirleriniz tecrübelerinizi yorum olarak paylaşabilirsiniz.
Tekerinizin patlamadığı keyifli sürüşler dilerim.