Herkese merhabalar tekrar önemli bir konuyla karşınızdayım. Ama bu konu stres yapılacak bir konu değil. Zevkle ve kendi keyfiniz doğrultusunda aksiyon alacağınız bir konu bunu unutmamak gerek.
Çoğu kullanıcı tedirgin oldukları için debriyaj ayarını kendisi yapmak yerine servislere yaptırmak istiyor. Böyle basit bir şey için servise gidilir mi dostlar..
Eğer okumadıysanız yada bilginiz yoksa debriyaj ayarından önce motosiklet debriyajının temel çalışma prensiplerine göz atmanızı tavsiye ederim.

Motosiklet Debriyajı Nasıl Çalışır Debriyaj parçaları hakkında

Debriyaj ayarı belirli başlı kuralları olması dışında keyfi bir konudur. Daha çok kişiye özeldir.
Mesela endurocular  arazide 2 parmağı ile gidonu tutarken 2 parmağıyla da maneti kontrol ederler. Sondaki 1.5-2cm payı kullanmak istemezler çünkü orada parmakları vardır.
Ama Şehir içi kullanıcıları genelde 4 parmak ve dibe kadar çekmeye alışıktır.

 

Debriyaj Maneti Tam nerede kavramalı?

Yukarıda da dediğim gibi bu daha çok kişisel bir konu. Ama makbul olanı boşluktan sonra  telin gerilmeye başladığı ilk 1-1.5cm aralığında kavramayı tamamen ayırması veya birleştirmesidir. Ben o şekilde kullanıyorum.
Ecnebiler buna friction zone yani türkçe olarak kavrama noktası olarak adlandırıyor.

 

İyi Ayarlanmış bir debriyajın kavramasının özellikleri;

• Debriyajı bıraktığınız vitesler arası geçişler birbirine çarpmadan yumuşak olmalı. Motosikletin cevabı keskin ve net olmalıdır. Geçti mi geçemedi mi neler oldu içerde diye düşünüyorsanız hatalı bir şeyler vardır.
• Debriyaj çekili değilken yani motor gücü ile şanzıman birbirine bağlıyken tüm gücü kayıpsız aktarabilmelidir. Hatalı ayarlanmış bir kavrama ayarı. İlk bakışta sadece motorun tüm gücünü lastiğe aktaramamasıyla gündeme gelir. Devamındaysa balatalarınızın yıpranmasına tükenmesine veya balataların yanmasına neden olur.
• Birinci viteste motosiklet gaz vermeden rölantisi ile akar haldeyken kesintili değil devamlı bir çekiş olmalı.
• Debriyaj kavraması Manetin küçük bir kısmında başlamalı veya bitmeli tüm manete yayılmamalıdır.(1-1.5cm den bahsediyorum) Gaz kolu gibi aşırı dozlanabilir değil net ve kısa bir cevap vermelidir. Debriyajda aşırı hassasiyet aramıyoruz.
• İyi bir debriyaj sürücüyü yormaz. Eliniz yoruluyor veya ağrıyorsa debriyajınızı kontrol etmekte fayda var.

Motosiklette Debriyaj ayarı nasıl yapılır?

 

Motosikletin içindeki debriyaja manette ki gücü aktarmanın 2 yolu var. Birincisi Telli tip debriyaj. ikincisi hidrolik tip debriyaj
Bu bağlamda hidrolik debriyaj aktarımı çoğu durumda 1000cc ve üzeri motosikletlerde ve genel motosiklet piyasasının %0.1 ini kapsıyor dolayısıyla biz bunu ele almayacağız. Yine de hidrolik tip bir motosikletiniz varsa lütfen türkçe veya ingilizce kullanım klavuzunu takip ediniz mutlaka karşınıza bilgi çıkar.
Günümüzde en çok hidrolik tip debriyaj kullanan marka KTM.

Debriyaj maneti ve manet ayarları çok sıradışı bir ayar kademesi olmadığı sürece tüm motorlarda aşağı yukarı aynıdır.

Genelde teli sıkmak için kullanılan ayar anahtarları değişiklik gösterir.
Bazı motorlarda örneğin benim motorlarımdan birinde ön dişli kapağını da sökmek gerekiyor alt kademesine ulaşmak için.

Onun dışında normalde her motosikletin avadanlığında debriyaj ayarı için gerekli takımlar mevcut olur. Ekstra para verip bir şey almanız çoğu zaman gerekmez. Ve aynı şekilde debriyaj ayarının nasıl yapılacağı kullanım klavuzunda yazar. Kullanım klavuzunuz size okuyacağınız her şeyden faydalı olacaktır. Lütfen kullanım klavuzunuzu mutlaka okuyunuz.

Vitese geçirirken motosiklet bayılırsa veya titrerse ya da sıyırıp motor devrine göre hızlanmayı sağlamazsa  vites geçişlerinde kemikleşme artarsa debriyaj ayarı gereklidir.

Ufak tefek ayarlar Gidonda bulunan debriyaj kolu ayar vidalarından yapılır.

(1) ve (4) debriyaj teli ayar vidası
Normal debriyaj kolu boşluğu 10-20mm’dir(bu aralıkta çalışmalı)

• • Lastik toz kapağını geriye doğru çekin.(2)
  • Kontra somununu(gevşemeyi önleyen somun) gevşetin (3)
  • Eğer ayar vidası limitine kadar aşınmışsa  yani pay kalmadıysa veya doğru boşluk ayarlanmadıysa sıkmak suretiyle debriyajı biraz daha öne alın. Ve motosikleti çalıştırın. sizin için en doğru  konuma gelene kadar deneme yanıma suretiyle motoru çalıştırıp tecrübe edebilirsiniz.
  • Eğer yukarıda limit kalmadıysa veya memnun değilseniz ki eninde sonunda aşağıdaki maddelere de ihtiyaç duymanız gerekecek debriyaj telinin motor bloğu bağlantısını kontrol edebilirsiniz.
    

Püf Noktası

•  Acele etmemeli dur sıkayım bakayım ne oluyormuş yok olmadı dur gevşeteyim bakayım ne oluyormuş gibi her yeri aynı anda kurcalarsanız ayarınızı çok karıştırabilirsiniz.5 dakikalık işi yarım saate çıkartırsınız. Zaten bir kaç kere yaptıktan sonra bunun üzerine fazla düşünmeyeceksiniz.
• Milim milim iş yapacaksınız Debriyaj dediğiniz şey zaten milimetrik plakalardan ve yaylardan ibaret.

Telin debriyajla birleştiği alt ayar mekanizması

• Manetteki ince ayar vidası bize yeterli gelmedi veya hem yukarıdaki manetin ayar mekanizmasına boşluk kazandırmak istiyorsak. aşağıdaki alt ayar mekanizmasını kullanıyoruz. Şöyle söyleyeyim 50bin kilometredir v-strom kullanıyorum. Motosikletim 133bin kilometrede ve halen orjinal  debriyajını kullanıyor. Şu ayar mekanizmasına 50bin km dir. debriyaj teli değişimi haricinde ihtiyaç duyduğumu hatırlamıyorum.
• Kontra somununu gevşetin(5) Üst ayar mekanizması ve manete gereken boşluk elde edilene kadar ayar somununu(6) çevirin. Kontrol ettikten sonra. Kontra somununu sıkın.
  Boşluğun fazla veya az olması durumunda işlemi veya işlemin tersini uygulayarak deneme yanılma yöntemiyle motosikletinize en uygun ayara erişiniz.
• İşlemler bittiğinde yazının başında belirttiğim gibi Sarsmadan yumuşak geçişler ve tam çekiş gücü aldığınızı kontrol etmelisiniz. Motosiklet kontrollü şekilde hareket etmeli ve yavaşça hızlanmalıdır.

Debriyaj teli kontrolü Ayarları yaparken hatta ayar yapmazken bile debriyaj telinizi kontrol ediniz. Telde bir takılma kasılma var mı? telde bir paslanma yıpranma belirtisi var mı? fren maneti ve alt grupları mutlaka kontrol ediniz.

Yukarıdaki görsel benim motoruma ait. Debriyaj teli ile ön dişli zincir aynı yerde olduğu için zincirle beraber gelen pislik ve dış etmenler telin yıpranmasına sebep olmuş.130bin kilometre dayanan telimizi değiştirdik. Teli de dişli değiştirirken şans eseri gördük.

Debriyaj teli çalıştığı sürece göze batmayan ama bir o kadarda hayatı parçadır. Her sene sırf şu basit tel koptuğu için onlarca motosiklet sürücü yolda kalıyor. Şehir içinde yolda kalmak bir şey değil de uzun yolda başınıza gelirse hoş olmaz. Paranızla rezil olur saatlerce çekici beklersiniz.
Mümkün mertebe 3-4 yaşından eski bir motosiklete sahipseniz. Sağlam telinizi söküp atın demiyorum ama Sele altına yedek debriyaj teli koymanızı şiddetle öneririm.

Debriyajın ok gibi gergin olmasına gerek yoktur. manet ve tel için genelde biraz boşluk pay tavsiye edilir. Ama istediğiniz zaman istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz. Ben biraz bol seviyorum. hem düşme şaşmada kendine biraz esneme yamulma payı vermesini tercih ederim.

Dilerim keyif almışsınızdır fayda sağlayabilmişimdir.
Debriyajla ilgili diğer yazılarım;

Motosiklet Debriyaj Problemleri Ne kadar Debriyajım kaldı? Ne zaman değiştirmeliyim?