Merhabalar bu konuda fazla objektif bilgi kaynağı göremediğim için yıllar içerisinde edindiğim bilgi ve tecrübelerimi sizlerle paylaşmak istedim.
2016 dan beri 2.el  li ion bataryalarla kendime projeleri yapıyorum. Çeşit çeşit batarya tecrübe ettim ve kullandım.

Sizlerle hem teorik hem de uygulamalı bilgiler paylaşacağım.

Kısacası 18650 şarjlı lityum ion bataryalar hakkında bildiklerimi herkesin anlayabileceği bir dilde yazdım. Anlamak için büyük bir alt yapınız olmasına gerek yok endişelenmeyin. Hiç bir şey bilmeseniz bile yazı sonunda bilmeniz gerekenden fazlasını edinmiş olursunuz.

 

Yazı içeriği Nelerden oluşuyor;

 

Lityum hakkında genel bilgiler ,ideal saklama koşulları , ideal voltaj aralıkları , pil seçimi ,2.el piller hakkında genel bilgiler.
2.el pil almak mantıklı mı? Elektronik sigarada kullanılabilir mi?

 

18650 Lityum İon pil Nedir?

 

Lityum ion kavramı adından da belli olduğu gibi lityum elementi bazlı olmasından geliyor.
18650 kodu ise fazla uzaklarda aramayın basit düşünün 18mm çapa 65mm boya sahip olmasından süre geliyor.

Sondaki “0”sayısı ise pilin silindirik yuvarlak şekilde olmasını simgeliyor.

18650 lityum ion Bataryalarla Ne Tip projeler yapılabilir?

 

En basit ve genel olarak eline 18650 alan herkesin ilk yapmak istediği şey el yapımı portatif bataryalar oluyor.
Ama aklınıza gelmeyecek kadar çok kullanım alanı var.

• • Portatif batarya , power bank aplikasyonları
  • Kamerasından cep telefonuna modifikasyon yaparak pil süresi uzatılabilir projeler
    
  • Doğru gerilimle çalışan uygun voltajdaki her cihaza kapasite artışı veya farklı bir boyut kazandırabilir.
    Örneğin ben elimde fazlada 18650 olduğu için 18650 ile çalışan el projektörleri aldım. Batarya olarak evdekileri kullandım.
    Uzun ömürlü değiştirilebilir pile sahip bir projektörüm oldu.

• • (el feneri, teyp, radyo, telsiz, kamp aydınlatma  sistemlerinden tutun 18650 ile çalışan pratik ev tipi modem ups cihazı bile yapılabilir)
    
  • Lityum teknolojisi kullanan matkaplarınız varsa bunların yaşlanan pillerini değiştirebilirsiniz.
  • Ni cd yerine lityum takabilirsiniz. Ama şarj cihazı konusunda da değişiklikler yapmanız gerekir.
    

Kullandığımız elektronik aletlerin bir çoğu artık lityum teknolojili cihazlardan oluşuyor dolayısıyla inanılmaz geniş bir kullanım aralığı var.

 

 

2.El 18650 Lityum ion batarya almak ne kadar mantıklı?

 

 

2.el pil satan satıcıları var. Tedarik şekillerini bilemeyiz ama onlarda bizim gibi bozulan laptop batarya veya elektronik eşya hurdalarından söküyorlardır. Bizden tek farkı yüklü adette ellerine geçmesi.

Bazı satıcılar test ederek üzerlerine verim kapasite değerlerini yazarak satıyorlar bazıları ise kara düzen.

 

Üzerine değeri ne kadar doğru yazdığı veya tam tersi test etmesine rağmen kapasitesi düşük çıkan pillere test etmedim diyerek uygun fiyata satıyorum diyenler her zaman olacaktır.

 

 

18650 uğraşılarına ilk başladığımda 10 adet 2.el çıkma 18650 batarya almıştım. 2 tanesi tamamen bozuk çıktı(ısınma sorunu)
8 tanesi de 1300-1800 aralığında farklı değerlerde çıkmıştı. Her halükarda sevinmiştim çünkü sıfırının 10/1 i fiyatına mal olmuştu.

Sanırım tanesini 4 tl ye almıştım 2016 da.(Yukarıda fotoğrafı var mor kutudaki yeşil piller)

Referansı olan veya dükkanı yeri yurdu belli olan satıcılardan mantıklı alışverişler yapmaya çalışın genellikle 3-5 lira kar edeyim derken daha büyük zararlar açarsınız başınıza.

 

Bunun haricinde 2.el batarya alımı yapmadım yapmaya ihtiyaçta duymadım. Yıllar içerisinde elime onlarca bozuk laptop bataryası geçti.
6 hücreli bataryaları genelde 10-15tl gibi fiyatlara tedarik edebildim.

Kimisinde 6 sı birden bozuk çıktı kimisinde 5 tanesi sağlam çıktı. Şuanda 50 adete yakın %70 üzeri performansta çalışan 18650 batarya vardır evde. 6 taneden bir tanesi sağlam çıksa zaten parasını kurtarmış oluyorsunuz.

Benim ki bu saatten sonra tamamen hobi ihtiyaç değil.

50 adet sağlamım varsa 100 adette geri dönüşüme atmışımdır.
Bazı iş güzar satıcılar pil kapasitesiniz ne olursa olsun  2-3 tl den satın alıyoruz şeklinde ilanlar açmışlar..

 

Demek istediğim şu ki acele etmeyin veya arayışlara girin  eşe dosta sorun acil bir projeniz yoksa sırf bu işe merak saldınız diye fazladan para harcayıp pil almayın. Zaten durduğu yerde de performansı azalan ömür kaybeden bir malzeme.

Kullanmasanız bile saklama koşullarıyla ve arada sırada şarj deşarj işlemleriyle uğraşmanız gerekecek.

 

2.el 18650 Nerede Kullanılmaz?

 

 

Seri bağlantı yapılması gereken projelerde farklı marka-model farklı kapasitelerde piller kullanılırsa randıman elde edilmez.

Eğer kullanılacaksa da mümkün mertebe aynı yaşlanma oranına sahip aynı karakteristik özelliklere sahip piller kullanılmalıdır.

 

Elektronik Sigarada kullanıma uygun mu ?

 

 

Genellikle belli bir oranda yıprandıkları için veya çıkma pillerin genelde çıktığı laptop bataryalarında ki türü yüksek amper vermeye uygun olmadığı için kolay kolay çıkma pil ile elektronik sigarada verim almak mümkün olmaz.

Zaten hepi topu 1-2 tane batarya gereken bir iş için sıfır almak  çokta zor olmasa gerek.
Sigaracı dostlar üzgünüm 2.el 18650 bataryalar sizin kullanımınıza uygun olmuyor genellikle. Yine de şansınızı zorlamak isterseniz yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.

 

 

Sahte 18650 Lityum ion pil nasıl anlaşılır?

 

 

Kaliteli bir ambalaj söz konusu ise sahteliği kapasite testi yapmadan kolay kolay anlamak mümkün olmaz.
Kapasite testinde de orjinalle aynı değeri veriyorsa zaten öyle sahteye can kurban.
Ellle Kontrol edebileceğiz püf noktası var.

Sahte 18650 bataryalar orjinallere göre 10-20 gram aralığında daha hafif oluyorlar. Doğru ölçen bir hassas terazi ile kontrol edebilirsiniz.

Bu aşağıda gördüğünüz şey sahte batarya örneği değil direk hırsızlık. Ama tabi 10 lira para verip 80tl lira fiyatı olan batarya performansı beklemekte. Bambaşka bir yaklaşım.

 

Lityum Pillerde Voltaj Yanılsamaları

Gerilim-voltaj yanılgısı

 

 

Her 18650 nin kendine has bir voltaj karakteristiği var. Tekrar kısa bir hatırlatmayla 3v-4.2v aralığında olması gerektiğini biliyoruz.

Yüke bindiğinde yavaş yavaş voltajın azaldığını da biliyoruz.

İşte her pilde bu voltaj düşüm şekli farklı. Bazı piller döngünün ortasında 3.7voltlarda sabit kalabiliyor. Bazıları ise 3.2volt gibi bir seviyede sabit kalmaya devam edebiliyor.

 

Tabloda 3 farklı batarya incelenmiş
örneğin yeşil pil daha kademeli bir voltaj izdüşümü gerçekleştirmişken kırmızı pil bitişe yaklaştığında çok ani bir şekilde düşmüş.

 

Buda şu tip bir  yanılgıya yol açıyor. Özellikle çıkma pillerle powerbank yapacak kullanıcılar için ne aldığını bilmeyerek aldığından pilleri tamamen bozuk zannedebiliyorlar. Yada portatif bataryayı kullanan kişi bu ne biçim portatif batarya hemen %20 lere düştü diyebiliyor.

Yüke bindiğinde bir anda pil göstergeleri %100 den %30a düşüyor gibi görünüyor  ancak bu %30 değerinde aslında olması gereken performansta devam edebiliyor.

Bu tip bataryalara piyasa adıyla  sert vuran pil deniyor.(yüke biner binmez 3.2volt seviyesine inen modellere)

 

Bu konu inanılmaz yanılgılara yol açar.

Dolu sanarsınız aniden biter .Bitti sanarsınız 3-4 tur daha şarj edebilir.

 

Kullanımıma Uygun 18650’yi nasıl seçebilirim

 

 

Her pilin kendine has karakteristik özellikleri vardır. Maksimum 10A çekilebilecek bir pili kalkıp 15A bir cihaza bağlayamazsınız veya 3 yıl boyunca yanına insan uğramayacak bir deniz dubasının lambasına batarya olarak 500 döngü ömürlü bir pili takamazsınız..
Cycle= 1 tam dolum boşalım döngüsü

Neye göre değişir;

• • Voltaj karakteristiği(Sert düşüş lineer düşüş)
  • Çekildi akım indeksiyle döngü sayısı (Dolum boşalım sayısı Örneğin power bank yapılacaksa döngü sayısı yüksek pil kullanılmalı)
  • Sıcaklık performans eğrisi( – derece soğukları ve +35 derece sıcakları hiç bir lityum batarya sevmez)
  • Maksimum çekilebilen Güç(maksimum 30watt çekilebilen veya 150watt çıkış verebilene kadar farklı türleri var)
  • Hepsinin de kendine göre avantaj ve dezavantajları var. Birinin döngü ömrü daha uzunken diğerinin kısa olması gibi.

 

Bunları nasıl kıyaslayacağız?  anlamanın yolu üzerindeki marka modeli internette aratarak datasheet ‘e ulaşmaktan geçer.

Üretici hangi amperde ne kadar düştüğünü nasıl bir düşüş sergilediğini kaç döngülük bir ömür sergileyeceğini sizlerle paylaşmıştır.

İnternette şöyle bir kaynak buldum. link ölmediği sürece bu iki kaynaktan bir çok batarya modeli hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Kaynaklar ingilizce olsa da elektronik universal bir dil..

 

https://docs.google.com/spreadsheets/d/1fYjDxxCJXfm2wdpGWCaOUGq8V8TOEgsnplHQa4YQpRQ/htmlview

https://lygte-info.dk/review/batteries2012/Common18650CurvesAll%20UK.html

Satıcılardan Sattıkları pil hakkında profesyonel detaylar vermesini beklemeyin. Araştıran taraf tabi ki siz olacaksınız.

Lityum pillerde sadece lityum elementi bulunmuyor. Ufak tefek farklılıkları var.

• • LFP (lityum-demir-fosfat) – en az uçucu
  • Lmo (lityum-manganez-oksit)
  • NMC (nikel-manganez-kobalt)
  • Nca (nikel-kobalt-alüminyum)
  • LCO (lityum-kobalt-oksit) LiPo-en uçucuÜreticiler tarafından kullanılan örnekler;
  • INR (lityum-nikel-şarj edilebilir) – Samsung 25R- Sony Vtc5-LG HG2
  • NCR (nikel-kobalt-şarj edilebilir) – Panasonic 18650 PF-Panasonic NCR18650B
  • ICR (lityum-kobalt-şarj edilebilir) – Samsung 26J

18650 Bataryalar Lityum İon bataryalar nasıl saklanmalıdır?

 

Müdahale edebileceğiniz sadece 3 etmen var.

 

Bu arada bu bilgiler 18650 için değil tüm lityum piller için geçerli.

1. 1. Sıcaklık
   2.  Doluluk oranı
   3. Şarj deşarj zamanları

Birçok farklı kaynakta bir çok farklı sonuçlarda dile getiriliyor. Yapılan araştırmalarda en verimli saklama şekli;

Pili %30-40 oranında dolu olmalı. %100 oranında saklananların daha erken yaşlandığı gözlemlenmiş.

%30-40 seviyelerinde doluyken 45-60 gün içerisinde mutlaka %40>100 doluluk ve %100<%40 doluluk oranına düşürüp depolamaya devam edebilirsiniz.

Pilin kapasitesini de genel olarak hem kullanırken hem depolarken %25lerin altına düşmesine rağmen kullanmaya devam etmek pilin ömrünü azaltıyor. Lityum Piller için en uzun ömür 3volt ile 4 volt aralığında kullanıldığındaki ömürmüş. İstatistikler bu yönde.

Yani cep telefonu kamera bilgisayar gibi ürünlerde dahil olmak üzere lityum pilleri %30-40 ın altına düşmeden şarja bağlamak pil ömrü için sağlıklı bir şey. (Tabi ki arada sırada o kullanılmayan kısmı da hareketlendirmekte fayda olacaktır)

Yani koydum kenara 2 yıl beklesin diye bir şey yok. İstisnalar var örneğin geçen ay elime hp’nin 2009 yılı üretimi orjinal bir laptop bataryası geçti. Aradan 11 sene geçmesine rağmen %75 performans ile çalışıyor batarya. Tamamen şans genelde bozuk çıkar.

 

Sıcaklık olarak ise

+2 derece ile 20 derece aralığındaki değerler mantıklıdır.

 

Buzdolabına mı koyalım?

Buzdolabında aynı zamanda nem olduğu için mantıklı değildir. Kilitli poşet ve slikalarla  üşenmeden 45-60günde bir aç kapa yapıp şarj deşarj edecekseniz mantıklıdır.

Ama kış aylarında evin balkon kiler gibi veya daha mümkünse sabit sıcaklıklı örneğin benim evimin altında garajım var ve garajım kışın sabit 14 yazın sabit 21 derece orayı kullanıyorum. Daha düşük olursa daha da iyi olacaktır .Ama şansımı zorlamıyorum.

İmkanlarınız ne kadar el veriyorsa o kadar yaparsınız. Karına çocuğunuza ayıramadığınız zamanı 18650 lere ayırmayın sakın..

 

Lityum Bataryalar Lehimlenebilir mi? Punto Kaynak?

 

 

Ni cd-ni mh- lityum ion bataryalara genel olarak bakıldığında lehim dünyada herhangi bir teknisyenin tercih edebileceği bir yöntem asla değildir.

50 derece üzerinde patlama riski olan Lityum bir pile  240derecede  eriyen bir malzemeyi yapıştırmaya çalışmak ve onların birine tutunması için iyice ısıtmak uçak kazasında ölmeyi beklemekten daha riskli bir iş.

Aynı zamanda pilinde performansını etkiliyor.

 

Pile Punta kaynak atılır. İyide punta makinesi 300-500 lira para. 3 tane punta atacağız diye makineyi alacak halimiz yok.

Şu tip pil yatakları var. Benim şimdiye kadar tüm projelerimde ihtiyacımı karşıladı.

 

Projesine göre değişir eğer dar alan ağırlık gibi sorunlar varsa bu kutular kullanılamayabilir ama genel olarak işe yarıyorlar.

O zaman Punta tavsiye edeceğim. Ama kalkıp size eğer ölüm kalım meselesi değilse pile lehim yapın diyemem. İsteyen buyursun yapsın.

Bu konuyla ilgili detaylı yazılar yazdıkça konuları birbirine bağlayacağım.

Li İon Batarya Kapasite Ölçüm-Test Cihazı HW586 Hakkında Her şey

Uygun fiyata El yapımı Powerbank-portatif Batarya Yapımı -Yüksek kapasiteli 10.000-20.000Mah

 

Şimdilik benden bu kadar
Dilerim faydası olmuştur ve keyif almışsınızdır.