Merhabalar tekrar kış gelmesi ile akü konularına sarmış durumdayım. Ömrünü tamamlamaya yakın olan aküler kışın kendini daha belli ediyorlar.
Zira sadece bu ay 4 arkadaşımın akü problemleriyle uğraştım.
Buda yine 2013 model cbf 150 nin orjinal aküsünün bozulması nedeniyle aldığımız bir akü.
Daha önceki yazımızda mümkünse üretim tarihi en yeni ve asit çözeltisi içine konmamış paketin yanında gelen modelleri tercih etmenizi önermiştik.
Akümüz Bosch marka üreticinin koduyla M6 006 Modeli genel koduyla ise ytx 7lbs modeli.
6 Amperlik bir akü 50amper cca değerine sahip.
Aküyü henüz almadıysanız bu yazından önce akü seçimi hakkındaki yazımı mutlaka okumanızı öneriyorum.
Pakette beraberinde gelen sülfrik asit çözeltisini ters çevirip bastırmak suretiyle dolumunu başlatıyoruz. Sıvısı doldurulmamış akülerin ambalajının içinde mutlaka bu asit çözeltisi olur.
Oldu ki yanında gelmedi piyasadan hazır akü elektroliti adı altında tedarik edebilirsiniz.
Paketle gelen orjinal asiti ters kapaklayıp bastırma suretiyle işleme başlıyoruz.
Dolum yavaş olmalı o yüzden hava aldırayım sallayayım hızlı dolsun gibi bir mantık üretmeyin baloncuklar çıkıyorsa yavaş yavaş doluyordur.
Dolum esnasında ve genel olarak kapakları açık olduğu sure boyunca içerisinde bir miktar kimyasal reaksiyonlar gerçekleşeceği için mümkünse bu işlemlerin yapıldığı yerde;
*odanın iyi havalandırılması
*Eğer boş oda varsa o anlık kullanılmayacak odada bu işlemin yapılması
*Yada benim gibi pencere balkon kenarında yapılmasını
tavsiye ederim.
Uyarılar
Aslında koruyucu gözlük maske ve eldiven kullanarak bu uygulamayı yapmak en doğrusu.
Bahsi geçen doldurduğumuz asit çözeltisi doğrudan öldürücü bir özelliğe sahip olmasa da tişörte gelen bir damla bile ertesi gün delik bir tişörtle karşılaşmanıza sebep olur.
Tişörte bunu yapan gözünüze cildinize neler yapmaz.
O yüzden bu malzemeyle çalışırken damlatmamaya dolumu mümkünse bir leğen kap karton kutu içerisinde yapmaya dikkat edebilirsiniz.
Oldu ki size veya bir eşyanıza temas etti bol bol suyla yıkayabilirsiniz başka bir çözümü yok.
Dolum sonrasında kullanım klavuzunda 20-30 dakika kadar kapak açık beklesin diyor
Başka markalarda 3-4 saat yazdığı da olabiliyor.
Satın aldığımız satıcıda kara düzen kendine göre bir kağıda yazmış 12 saat kapaklar açık beklesin demiş.
Şimdi 3 farklı bilgi var…
Benim 30 dakikada kapattığım oldu 3 saatte kapattığımda oldu 12saatte kapattığımda oldu.
3 ü de sorunsuz çalışıyor.
Ama erken kapatmak gaz çıkışı henüz bitmemiş ise kapakların veya akünün şişmesine sebep olabilir.
3-4saat prosedürü bana daha mantıklı geliyor.
12 saat biraz abartılmış bir değer
Havadan da toz vesaire girebilir içine. Farklı yönlerden düşününce mantıksız.
2-3saat idealdir.
Kapağı kapatmak biraz zor olabilir.
Çekiç pense ve benzeri sert plastiği kırabilecek zedeleyebilecek aletlerle vurmuyoruz.
Vuracaksak ta araya bir bez veya plastik tokmak gibi kesici delici özelliği olmayan bir aletle vurup kapatmaya özen gösterelim.
Bundan sonrası eğer elinizde bu malzemeler varsa şeklinde ilerliyor.
Eğer elinizde voltaj ölçebileceğiniz herhangi bir voltmetre ,multimetre, avometre varsa akünün voltajını ölçüyoruz.
12.74 volt çıktı neredeyse %90 oranında dolu anlamına gelir.
12.2volt ve üzeri bir değer görürseniz şarj etmeden kullanabilirsiniz anlamına gelir.
Eğer 12.2volt civarı nispeten düşük bir değer gördünüz ve yine de şarj etmeden kullanmak istiyorsanız. Motor çalıştıktan sonra Sürat olarak kaçla gitttiğiniz önemli olmaksızın , Normal devirli bir sürüşte 30 dakika civarında sürerseniz akünüz bir tık daha dolmuş olur.
Zaten bu tip aküler genel olarak dolu geliyor ama benim gönlüm fabrika şarjının üzerine tam kapasiteye getirecek bir şarj etmekten yana. Bu güne kadar hep böyle yaptım.
Yine kendi yaptığım laptop adaptörü modifiyeli akü şarj aleti ile akümü şarj ediyorum. Amper metre ile baktığımda 1.2amper anlık çekiyor. Akü doldukça çektiği akımda azalacak.
Yavaş şarj etmek akü için daha sağlıklıdır. Aceleniz yoksa ve şarj cihazınız ayarlanabiliyorsa daha düşük ayarlayabilirsiniz.
Buraya kadar tamam aküyü de doldurduysanız motosiklete takıp kullanıma başlayabilirsiniz.
Akü Testi
Bundan sonrası biraz daha farklı ilerliyor benim merak ederek yaptığım bir test.
Elimde modelcilerin hobicilerin kullandığı bir şarj deşarj cihazı var. (İmax B6 modeli)
Bu cihaz aküden toplam çekilen- toplam çektiği amperi her şeyi yazıyor.
Akünün gerçekten tam değerini verip vermediğini ne kadar sağlam olduğunu anlamak için yapıyorum bu testi
Aynı testi aynı kategorideki 3 farklı aküye yaptım. Merak ettiğim akü hangi duruma gelirse artık marşa basamaz hale geliyor.
Pb Kurşunun periyodik cetveldeki simgesi Yani bu bir kurşun akü.
Oradaki 6 sayısı ile 6 hücreli anlamına geliyor.
discharge de deşarj anlamına geliyor.
507 dakikalık bir testti aşağı yukarı anlık 0.7amper bir tüketimle .6amperlik aküden 6095Mah çekebildik. Yani Akü neredeyse %100 verimli çalışıyor ki normalde akü zaten %80 civarında verimli gelir. Yani enteresan şekilde tam kapasite çalışıyor.
Deşarj testi 10.5volta kadar boşaltıyor aslında 10.5v düşük bir değer akünün her daim düşürülmemesi gereken bir değer.
O yüzden deşarj testinden sonra hiç beklemeden şarja bağlıyorum.(bu voltajda bir kaç ay kalırsa akünün ömründe ciddi azalmalar olabilir sülfatlaşma olabilir )
Aşağıda ise 2017 yılında aldığım fiamm marka akü. Suyu içerisinde dolu gelmişti. O zamandan beri ben bir kaç ayda bir şarja bağlıyorum.
Arada sırada da led ıvır zıvır yakma maksatlı kullandığım test akümdü. Yolda kalan nice arkadaşıma takviye aküsü oldu.
Velhasıl Test sonucunda 6amperlik akü 3 yıl içerisinde %50 verim kaybederek 3 Ampere düşmüş. Bunu da bu hafta denemek için kendi cbf 150 motosikletime taktım. Sorunsuz tek marş çalışıyor.
Aşağıdaysa benim cbf 150 motorumun orjinal fabrika çıkış aküsünü incelemedim.
2014 model 50bin kilometredir benim kullandığım motosiklet.
Hazır testlere başlamışken aküm halen çalışmasına rağmen test amaçlı söktüm.
6 yıl 50bin kilometre sonunda 6amperlik akü 4400mah değerine düşmüş yani istatistiksel olarak 6 yılda sadece %27 oranında yıpranmış. (Kaldı ki zaten %100 verimli olmaz aslında aküler)
Bu orantı hesabıyla aşağı yukarı 2-3 sene daha bu aküyle kullanabileceğimi düşünüyorum.
8-9 sene bir akü ömrü için maksimum performans demek.. Olabilecek en uzun ömürlerden…
Ama bu akü hangi şartlarda duruyor? Kışın bile 15 derecenin altına düşmeyen kapalı bir garajda duruyor. Her daim aşırı soğukta kalan bir motorda akünün ömrü yarı yarıya daha az olur genelde.
Son olarakta burada fotoğrafını çekmeyi unuttuğum şuan bosch aküyü taktığımız motorun eski aküsünü test ettim.(Oda aynı şartlarda hemen hemen aynı kilometrede orjinal yuasa cbf aküsüydü)
Neden test ettim? Merak ettiğim şey şuydu. Akü kapasitesi %kaç oranına düştüğünde motosikletin marşa basamaz hale geliyor.
1600Mah bir değer çıktı. Yani %25 oranına düştüğünde artık marşa basamaz hale gelmiş.
%30-35 oranında çalışması bile cbf 150 nin marşa basabilmesi için yeterli olur gibi görünüyor.
Ama burada şunu unutmayalım yaz başka kış başka yazın % 30 yeterken kışın yetemeyebilir nitekim bu motorda yetememiş belli ki basamadı değiştirdik. Ayrıca bu net bir oran değil.
Motordan motora marş akımı marş isteği değişir. Örneğin Harleyler tasarımı gereği zor marş alan motorlardır yetemeyebilir.
Krank ve motor çapı ne kadar büyür ne kadar karmaşıklaşırsa marş akımı o kadar artar.
Ben olsam yolda kalma riskini göze alamıyorsam dağ bayır kar kış kampa gidiyorsam aküm %45 oranına geldiğinde değiştiririm.
Cbf 150 yi 5metre mesafede bile rahat vurdurursunuz ama büyük ağır bir motorunuz varsa yolda kalma riskine girmeden değiştirilebilir.
Akü kaç Yılda bir değişmeli?
Yukarıdaki hikayeden anlayacağınız üzere akünün sabit bir yıl ömrü yok Kullanım koşullarına göre ömrü biçimleniyor.
Ver bana motorunu ben o aküyü istesem 2 günde de bozarım.
Kontak açıp stop konumunda farlar ve aksesuarlar aküden çalışırken…
eldiven giy kask çıkar 5-10 dakika bekleyen uyuz bir tipseniz 6 yıl dayanacak akü 1 senede de bozulur.
Motor stop edildiği anda tüm elektrik tüketimi kapatılmalı kontak çevrildiği anda kısa süre içerisinde marşa basılmalı.
Buda sizlere ek bilgi olarak paylaşılmış olsun.
Belki okurlar içerisinde bir hobici vardır bu tip bir cihazı vardır kendi akülerini test edebilirler.
Hiç bir motosiklet servisi hiç bir usta benim uyguladığım bu yöntemle ne akü test ederler nede varlığını bilirler.
Haklılarda olaya ticari bakmak zorundalar 500dakika test edecek halleri yok..
Sıfır akü Nasıl hazırlanır? sorusundan girdik akü testinden çıktık
Dilerim faydalı olmuştur ve keyif almışsınızdır
Atakan Demirtürk