Merhaba arkadaşlar İnternette bilgi kirliliği çok fazla bu konu üzerine yazmak istedim.
Öncelikle Xenon’un çalışma mantığından temel seviyede bahsedelim.
Xenon Ampül bildiğimiz halojen ampüller veya led ampüllerden oldukça farklı bir çalışma mantığına sahip.
Ampül içerisinde çeşitli gazlar var.Balast dediğimiz voltaj yükselten bir parça ile enerji veriyoruz.
Gazla dolu ampül içerisinde birbirine mesafeli iki İletken parça mevcut.
Yüksek voltaj vesilesi ile atlayan elektrik tarafımıza ışık olarak yansıyor.
Gözünde canlandıramayanlar için örnek olarak doğada oluşan yıldırımlar..
Normal ampüllerden en büyük farkı çok daha yüksek parlaklık gücüne sahip olmalarıdır.
Bu elbetteki bir avantaj ama yanlış kullanımlarda size sağladığı faydadan ziyade diğer sürücüleri rahatsız etmesiyle anılacaktır.
Gelelim Xenon kullanımına
Öncelikle şunu belirtelim.Halojen ampülü çıkartıp doğrudan xenon ampül bağlayan herkes yanlış kullanmaktadır.Xenon farlar merceksiz olarak kullanılmamalıdır.
Yabancı forum siteleri bu işe ciddi çaba harcıyorlar.Zira xenon konusu hemen geçiştirilebilecek bir konu değil .
Motosiklette xenon kullanımına girmeden önce aşağıdaki linkteki farklı xenon mercekleri ile yapılmış karşılaştırmaya göz atabilirsiniz.
Karşılaştırmadaki çoğu mercek hatrı sayılır otomobil markalarından çıkma(bmw,audi v.b) Bir kaç tanede markasız ürün var.
Mercekleri incelediyseniz arasındaki farkı gözlemleyebilirsiniz.Kimisi geniş alana yayıyor kimisinin ışığı sönük.Bazısının “cutoff” diye tabir edilen kısa-uzun far geçişini sağlayan metal aksamı ışığı yeteri kadar kıramıyor.(duvarda ışığı yatayda kesen kısım bu cutoff parçası.
Işığı kesen bu çizginin üzerine sarkan tüm yansımalar karşıdan gelen sürücünün gözüne girmektedir. Bundan ötürü cutoff mekanizması xenon merceklerdeki en önemli parçadır. cutoff çizgisi ne kadar keskin ise o kadar iyidir.).
O sitede farklı karşılaştırmalar da var, hepsine bakmanızı öneririm.
Motosiklette Xenon Kullanımı?
Yukarıdaki linki inceledikten sonra, motosiklette böyle bir kullanım neden kötü hemen ona gelelim. 2 basit nedeni var:
Birincisi, fotolarda da görüleceği üzere tüm merceklerdeki cutoff çizgisi duvara yatay olarak uzuyor. Otomobiller sağa veya sola dönerken bu çizgi hep yatay kaldığından onlar için bir sorun yok ancak motosiklette ne yazık ki durum aynı değil. Motosiklet viraj alırken veya düz yolda kontra yaparken bile yatmaya başladığından, motorunuza bu şekilde bir xenon takmanız durumunda cutoff çizginiz de sizinle beraber eğilmeye başlayacak, bu çizginin altında kalan ışık da karşıdan gelen sürücünün gözüne girecektir. Gece yolculuk ederken karşıdan uzunları açmış gelen biri sizi nasıl rahatsız ediyorsa, sizin xenon ile yaratacağınız bu durumun da onlar için ne ifade edeceğini tahmin edebilirsiniz.
Kötü bir fikir olmasının diğer nedeni de yukardaki ile aynı, sadece bu defa sizin adınıza bir dezavantaj oluşturması. Aynı yukardaki gibi yine motoru yatırdığınızda, bu defa yattığınız tarafa doğru cutoff çizginiz eğileceğinden, yattığınız taraf içindeki ışığınız azalacaktır. Bundan ötürü, viraj alırken viraj içini görememe gibi bir sorunla karşılaşırsınız. Bu sorun halogen ampullerde bile oluyorken, mercekli bir xenonda çok daha fazla belirginleşir.
Bu iki ana unsur dışında da, xenonu motosiklet için kötü bir fikir yapan birkaç ekstra neden var. En başta montaj sorunu geliyor. Kaliteli bir mercek ebat olarak çok büyük olduğundan (örneğin mini h1), hali hazırdaki far haznenize montajda sorun yaşamanız olasıdır. Xenon için ekstra kablolama yapmanız, röle kullanmanız gerekebilir.
Xenon Elektrik Tüketimi -Akü ömrüne ve elektriğe etkileri
Xenonlar enerji konusunda biraz mimlidirler bunun bilimsel sebebinden bahsedeceğim sizlere.
Xenonlarda genellikle 35w’tır.Yani Çoğu Motosikletin lambasıyla aynı sarfiyatı harcar.
Hatta 55w olan motosikletlere 35w takıldığında tasarruf dahi sağlanabilir.
Xenon ampülün çalışma mantığından yukarıda biraz bahsetmiştik.
Yine xenona has bir özellik olarak ampül ısınıp maksimum parlaklığa ulaşana kadar 20-40sn civarında bir süre geçiyor.Tabiki bu birde ev koşulunda oda sıcaklığında dışarıda motosiklet üzerinde bu süre biraz daha uzayacaktır.
İçerisindeki gaz ısınana kadar normaldeki sarfiyatından 4 Kata kadar fazla çekebiliyor.Ben elime geçen xenonlarda normalde 3 amper çeken bir xenonun ilk açılışta 13Amperlere kadar güç çektiğini ve doğrusal olarak azaldığını gözlemledim.
Youtubede karşıma çıkan amatör bir videoyu paylaşmak istedim sizlerle.Video da iki katına kadar çıktığını gözlemleyebiliyorsunuz.
Eğer Kontak açar açmaz yanan bir lamba tesisatına sahipseniz.Motosikletin düğmesi veya marşa bastıktan sonra otomatik yakan bir rölesi yoksa bu çok büyük bir dezavantaj haline geliyor.
Motosiklete nasıl düğme takılır başlıklı yazıma buradan ulaşabilirsiniz
O minicik 7-12 Amper akü halojene göre 3 kat fazla çeken lambamızı ısıtmaya çalışırken birde marşa basmaya çalışıyor.
Birincisi bu olay yüzünden akünün ömrünü düşürüyor daha fazla deşarj olmasına sebeb oluyor. Ömre %20-30 oranında etkisi olacağını tahmin ediyorum.
İkincisi de diyelim akümüz biraz yaşlandı veya akü yarı dolu durumda olsun.
Kampta çakmaklıktan bir şeyler kullandınız.
Halojen Ampül olsa basabilecekken xenonun demeraj akımı yüzünden basamayabilir.
İlk motosikletimde daha motosikleti aldığım ilk ay bunun tecrübesini edinmiştim.
(Tamamen hatalı şekilde bayır aşağı boş viteslerde ine ine fazla elektrik ürettiremedim motosiklete dur kalklar stop ettirmeler derken bitirdik aküyü sonra düğme takıp sorunu kaldırdım)
O yüzden kısa mesafe kullanıcıları sürekli kontak aç kapat yapan kullanıcılar.(Motosiklet zorunlu meslekler)
Bunlara ek düşük cc motosikletse birde olması gerekenden daha düşük devirde kullanıyorsa.
Xenon akümü bitirdi xenon çok harcıyor şeklinde yorumluyor.
Hatta kullanıcılar değil ustalar direkt böyle yorumluyor..
Bu arada motosikletin eski sahibi mercek takmadan uygulamış.
2013 yılından kalma eski Bir fotoğrafım. Bugünkü bilgim o yıllarda yoktu..
Her defasında düğme takıp marşa bastıktan 10-20 saniye sonra farları açarsanız ve motosikletinizde sıradışı bir durum yoksa .Herhangi bir akü ömrü azalması veya yolda kalma ihtimaliniz kalmaz.
Ama günde onlarca defa motosiklete inip binen bir kullanıcının her defasında bununla uğraşmasına imkan yok.Buna rağmen xenon kullanmak istiyorum derseniz.
Gecikmeli far rölesi de takabilirsiniz.
Bununla ilgili yazım;
Xenon olsun veya olmasın farları marşa bastıktan sonra açmak akü sağlığı için mantıklı bir hamle olur bunuda eklemek gerek.Bu tüm taşıtlarda geçerli..
Xenon önermiyorsan ne öneriyorsun…
Tam olarak bir şey önerdiğim söylenemez ama benzer bir yazıda tecrübelerimi dile getirmiştim..
Son Paragraf
Giriş seviyesi xenonların çoğu vasat. Küçük cc motosikletlerin beyaz ışık eğlencesi olmuş durumda sadece. Ama xenon ampülden daha önemli bir kısım olduğunu göstermeye çalıştım.(Mercek)
Bu yazıda led lambalar hiç dünyaya gelmemiş gibi davrandım farkındayım. Sürücüyü rahatsız etme ihtimali halojene göre daha fazla onlarında.
Xenona göre en büyük avantajı demeraj akımı olmaması bilakis normal ampül den bile az harcaması diyebiliriz.
Yeterince bilgi ve tecrübe edinebilirsem ledler hakkında da bir yazı derlemeye çalışırım.
Motosikletinize merceksiz xenon asla takmayınız. Mercekli xenon takacaksanız da yukarda yazdığım kriterleri sebeb sonuç ilişkilerini lütfen iyi analiz ediniz.
Dilerim faydalı olmuş bazı soru işaretlerinizi ortadan kaldırmıştır.
Atakan Demirtürk
Kaynakça
Hidplanet.com,Motosiklet.netteki bir kaç yazıdan ve theretrofitsource.com
Faydalandım. Ve kendi bildiklerimle sizler için harmanladım.
Öncelikle merhaba. Aslında en önemli mevzu atlanıyor. “Motosiklet aküsünün amper değerine göre sis farı seçimi yapmak… ” Sözgelimi benim multimetrem var. Elimdeki sis farlarının çalışma esnasında kaç amper akım çektiklerini tespit ettim ve dolayısı ile watt değerlerini de hesapladım. Lakin motosikletin alternatörü kaç amper akım üretiyor, üzerindeki led ampüller kaç watt güç tüketiyor bunları bilmiyorum. Kitapçıkta da yazmıyor. Dolayısı ile hangi lambayı takacağım hususunda paradoks yaşıyorum.
Merhabalar aslında bu konuyuda işledim.
” https://www.endurokan.com/2017/10/17/motosiklet-alternator-hesaplari-motosikletim-ne-kadar-elektrik-uretiyor/. ”
Yazısına göz atmanızı öneririm selamlar