Merhaba arkadaşlar bugün sizlerle herkesin başına gelebilecek benimde başıma bir kaç defa gelmiş görünüşte çok kolay ama aslında pek can sıkıcı bir durumu işleyeceğiz.
Konunun Temeli Vidalar, civatalar

Alt başlıkları ise;

• Anahtar takımının tutunacağı yeri sıyrılan karter civatası veya herhangi bir konumdaki vida-civata 
• Tutunacağı yer sağlam ama; Sıkmamıza rağmen sıktıkça boşa dönen vidalar-civatalar .Yani vida yatağının yalama olması durumu
  
  
• Vidanın-civatanın  içeride Kırılması durumu.

Konu ile ilgili tanımlardan başlayalım ki karışıklık olmasın..

Son olarak bunlarda  somun örnekleridir arkadaşlar;

Genel bilgi olarak geçiyorum. Motosiklette Her parçada Mutlaka Paslanmaz çelik vida ve cıvata kullanın rengi farklıdır zaten algılarsınız.

Paslanmaz çelik kullanırsanız bir kaç sene sonra bile ilk günkü gibi açıldığını görürsünüz. Kalitesiz Motosiklet markaları düşük kalite vida kullandıkları için bir kaç sene sonra açmak çok daha zor olabiliyor.

Motosiklet ustalarına bıraksanız sökerken civataları pata küte sökerler takarken yarısı kayıp durumdadır. Sonra oradaki herhangi bir kutudan Eline ne gelirse takarlar.1-2 sene sonrada o vidalar açılmaz işte..
Neye sahip olduğunuzu altınızdaki alette neler olup bittiğini lütfen bilin.

Giriş;

En temel motosiklette bile sanırım en azından 200-250tane vida-civata mevcuttur.
Gerek motosikletlerin gerek her taşıtın servis klavuzunda Vidalara sıkılırken uygulanması gerekilen tork değerleri paylaşılır.

Bu tork değeri motosikletin titreşiminden tutun ıvırına zıvırına bakarak hesaplanan mühendislik değerlerdir..Bu değer  her civatada farklıdır.

 

Buna “Sıkma Tork değeri ” denir .Şarjlı Matkaplarda 1-2-3-4-5 Gibi kademeler görürsünüz işte bu tork değerini ifade eder.

Ülkemizde Yetkili Servisler dahil bu sıkma tork değerini dikkate almamaktadır.
Hani bi atasözü vardır “el terazi göz kantar”  aynen bu hesap keyfine göre sıkıyorlar.

Bilhassa da düzenli sökme takma gerektiren karter tapası gibi parçalarda. Aşırı sıkmaya bağlı olarak.
Vidanın bağlandığı yerdeki iç dişlerin sıyrılması ile sonuçlanabiliyor.
Bu durumda vida-civata sıkışamıyor..

Size bunun çözümlerinden bahsedeceğim.
bunun yanı sıra;
Aşırı sıkmaya bağlı olarak bir dahaki vida–karter tapası sökme işleminde sökülmekte çok zorlanılabiliyor.

Veya aşırı Sıkıştırmasak bile genleşme paslanma ve korozyon ile zamanla oraya iyice sabitlenebiliyor.
Birde o güzelim karter tapasına ağzı açık  anahtarla tecrübesiz eller girişirse sonuç bu oluyor;
Bu bir arkadaşımın dragstar 650 chopperinin karter tapası..

Civata başını uğraşa uğraşa iyice yalama etip getirdi bana..
Bu yapılan aynen şuna benziyor;

Hasta ölmeden hastaneye yetiştirmek ile ölüyü kalp masajı yapmaya getirmek ne kadar farklıysa işte buda o kadar farklı bir durum.

Bu adam ölüyü getirmiş bana.
Bu kadar şansını zorlamasa belki çok daha kolay olabilirdi işimiz. Yapamadığınız yerde zorlamayın arkadaşlar bir bilene götürün.
İşte bu gibi durumlarda neler yapabileceğimizi paylaşacağım sizlerle.
Her durum için farklı çözümler mevcut..

Civatanın-vidanın Başının Sıyrıldı tornavida veya anahtar tutmayan durumlar

*Açılmayan vidalarda wd40 pas sökücü gibi kimyasalları da kesinlikle kullandığınızı varsayarak bu kısmı atlayıp anlatımıma devam ediyorum.

Örneğin Yukarıdaki karter tapası şeklinde sıyrılmış bir civatanız var..

Drill ile yeni kanal açmak

Çok yüksek tork gerektirmeyen başı sıyrılmış allen ,yıldız veya düz başlı vidalarda ortasına drill veya zımparalı bir taş ile yeni bir kanal açabilirsiniz.

 

Kenardan çekiçle vurma yöntemi

Metrik 8 gibi büyük ölçülü bir vida olsun. Düz veya  yıldız tornavidayla uygulayabileceğimiz çevirme kuvveti yeterli olmayabiliyor.
Tornavida ile gösterdiğim yere taşlama veya drill gibi bir ekipmanla(yukarıdaki resimdeki alet) ufak bir kesik atarsınız. Bu konumada Sağlam bir düz tornavida yerleştirirsiniz. Tornavidaya çekiçle vurma sureti ile vidayı gevşetebilirsiniz. Özellikle pas yüzünden açılmayan vidalarda sert darbeler kesin çözümdür.

Civata Üzerine Somun Kaynatma yöntemi

El becerisi olarak en çok yetenek isteyen öte yandan en sağlam en garanti çözümdür.Genellikle son çare olarak kullanılır. Civatanın başına Somun kaynatılır. Size kusursuz sorunsuz bir tutma noktası sağlanmış olur.Çok küçük civatalarda uygulanması oldukça zordur 17-18 numara başlardan sonra biraz daha kolaylaşır.

 

Yalama Olan Diş sıyıran civata yatağı sorunları

Civatanın girdiği yatağın sıyrıldığı durum;

Böyle bir durum ile karşı karşıyaysanız yani sıktığınız civata bir türlü sıkışmıyorsa yatağı sıyırmışsınız demektir.

Bu sorun neden olur?

Özellikle kullanıcıların karter tapasında yaşadığı bu sorunun karter tapasında meydana gelme sebebi.

Motosiklet çok sıcakken yağ değiştirmeye çalışmaktır.
Heleki Motosiklet blogu Alüminyum ise Sıcaklıkla birlikte sökerken veya takarken hemencecik dişler sıyrılı verir. Bu en çok bmw motosikletlerde var olan bir motor bloğu türüdür.

Her motosiklette Motor yağı Motor ılıkken değiştirilir ne soğuk ne sıcak değil sadece ılıkken.

Bu durumda yapılabilecekler sınırlıdır.
Öncelikle böyle bir durum söz konusu ise ne yapmalısınız?

-Sıktınız boşa dönüyor az az yağ damlatıyor
“hemen tuttuğu kadar tutsun ustaya götüreyim o baksın?”

İşte bu çok yanlış bir karardır.

Karter tapası olurda yolda düşerse yani motosiklet çalışır haldeyken yerinden çıkarsa. Motosikletin tüm yağı aşağıya iner. arka lastik komple yağa bulanacağı için Kesinlikle kaza yaparsınız arkadan gelen başka motorcu olursa onlara da kesinlikle yaptırırsınız.

Allah korududa Hiç biri olmadı diyelim?

Zaten Motorun yağı komple indiği için Motosiklet Komple sarar. Silindirler çizilir.
Bunun masraflarını söylememe gerek var mı ?Servise bir telefon açın size maliyetini hemen versin.

Benimde başıma geldi bu durum. Bmw f650 motosikletim de.
Karter tapasını açtım birde ne göreyim. Adam bide teflonla sarmış biraz daha iyi tutsun diye. Bmw f650st gibi Titreşimli bir motosiklette o vidanın oradan düşmemesi sadece mucize diyebiliyorum..
Aynı şekilde bende cehaletimden biraz daha teflon sarıp günlerce neden damla damla yağ akıyor buradan yağ diye anlamayarak binip ustama gidince öğrendim bunları..

Seçimi size bırakıyorum arkadaşlar şuan ki aklım olsa direk olarak ustamın arıza servis aracıyla taşırım.300-500lira  için riske edilen maliyetler çok fazla. Hiç değmez.

Neyse Moralinizi bozduğumuz yeter.

Peki çözümü Nedir?

Burada 2 farklı durumla karşı karşıyayız İçine Helikoil uygulayacağımız durumlar var ve buna gerek olmayan durumlar olacak.

 

Karter tapası-Buji yatağı  için için Yeni diş açmak

Civatanın ve civata yataklarının ölçüleri vardır.
Örneğin yatağımız metrik 6 ölçüye sahip olsun.
sıyrılan deliği biraz daha genişletiyoruz.Ve klavuz Matkap ucu dediğimiz uç ile yeni dişler açıyoruz.Ama bu klavuz matkap ucu helikoil için özel olan klavuz uçlardan olmalı.
1.resim sıyrılan sorunlu yatak  2.resim ise genişletilmiş hali.

Klavuz ucuylada yeni yatakları açıyoruz.
Normal kılavuzla açılan yuvaya Heli–Coil takılmaz. Kılavuzu saldıktan sonra çapakları temizleyin. Çeliklerde 3’lü yumuşak çeliklerde 2’li, alüminyum, sarı vs. Hafif metaller, Fiber, Plastik vs. de tekli kılavuz kullanın.
Bundan sonrada İçerine yeni yatağı monteleceğiz.

Helikoil

dişini yuvaya monteleyebilmemizi sağlayan özel bir aparat ile yeni yayımızı üzerine monteliyoruz.
Ve tebrikler eski kalınlığı ile aynı şekildeki civata yatağımız hazır.

Tüm iş bittiğinde Arta kalan şu ortadaki demir parçasını kargaburun benzeri bir takımla kırıp almamız gerekiyor.(O parça içeri montelerken güç alabilmemizi sağlayan parça o olmazsa zaten takamazdık)
Bu yaptığımız işlemlerin genel adına” helicoil çekmek “deniyor.

Görünüşü pek zor görünmüyor sanki daha çok” alet işler el övünür”
Gibi bir durum var.Ama pek hafife almamanızı tavsiye ederim.
Heleki Motosiklet karter tapası veya buji yuvası sıyrılması gibi bir durum söz konusuysa.

Karter tapasında Motosiklet yan yatırılarak gerçekleştiriliyor işlem.
Ve içeride çapak kalması motorun canına okur gerçekten çok dikkatli ve temiz yapılması gerekilen bir işlemdir.
Hiç yapmamış birinin deneme tahtası olacak bir iş değil bu.Normalde torna branşıdır Ama motosiklet söz konusu olduğu için ben yine motosiklet ustalarına gitmeniz taraftarıyım.Ben kendi ustama yaptırmıştım 2014 yılında.
Bu iş için Özel takımları olan bir usta  olmalı elbette..Yoksa Bir müşteri için gidip 300-500tl lik takım seti almaz kimse.
Gidip başkasına yaptırıp ücretini 2 ile çarpıp sizden talep edebilir.

 

Bölüm 2;Sıradan bir civata yatağı yalama olmuşsa.

Pekte ölümcül olmayan bir konumdaki civata yatağı yalama olmuşsa.
Normal bir klavuzla deliği genişletip bir büyük vidayı takabilirsiniz.
Örneğin Çamurluk civatası veya çokta önemli olmayan yerinden gevşese bile ölümcül sonuçlar doğurmayacak her türlü vida için klavuzla delik genişletmek yeterlidir.Helikoil Şartı Aranmaz.

 

 

Son bölüm;Vida Civata İçeride kırıldı Kafası koptu..

Normal bir matkap ile deliğe allah ne verdiyse girişilir o vidadan geriye sadece atomik düzeyde artıklar kalır.Delikte biraz genişlemiştir.Bir büyük klavuzla Helikoilli veya standart klavuz kullanma sureti ile yeni delik açılır.
Bu işte bu kadardır.

 

Bonus Bölüm;

Bazen de Çok basit düşünmek gerekir. Fotoğraftaki gibi bir vida yatağı yalama oldu diyelim..

 

Hiç masraf etmeden..

Eğer arkada mesafe kurtarıyorsa bir şeye zararı yoksa. Daha uzun bir civata araya bir kaç tane pul.
Ve arkasınada somun koyarak. Sıyrılmış dişe hiç müdahale etmeden arkadan doğru sıkıştırmasını da sağlayabilirsiniz.
Bir tarafı tutup dönmesini engellerken bir taraftan da çevirmek sureti ile sağlamlayabilirsiniz.

Yazımı burada sonlandırıyorum arkadaşlar aklıma geldikçe eklemeler yapabilirim veya aklıma gelmeyen yöntemleri benimle paylaşabilirseniz yazıya ekleyebilirim.
Dilerim size bir şeyler katabilmiştir ve dilerim ki bu bilgilerede fazla ihtiyacınız olmaz.

Keyifli Sürüşler Dilerim.
Atakan Demirtürk